‘Christus voor ons gestorven’

door Peter Tomson

Zie ook de Inleiding die Peter Tomson schreef bij de perikopenreeks uit Romeinen.

De brieflezing sluit goed aan bij het ‘danklied der verlosten’ uit Jes 12, maar het evangelie gaat zijn eigen weg.
De pericoop is genomen uit de vier hoofdstukken in Romeinen die fungeren als ‘theologische uitweiding’ tussen de kapitale gedeelten over Israël (Rom 9-11) en over de besnijdenis en Abraham (Rom 2-4; zie het artikel op de website, ‘Paulus schrijft aan de kerk van Rome’). Rom 2-4 handelt een hele tijd over het geloof Abraham en zijn ‘kinderen’, maar verbindt dat pas aan het eind met het geloof in ‘Hem die Jezus onze Heer uit de doden heeft opgewekt’ (4:24), in het verlengde van Abrahams eigen geloof in de opstanding (4:17-19). Het is moeilijk om daar niet te denken aan de ‘opwekking’ van Izaak uit de (bijna) dood (Gen 22). Deze verbinding wordt expliciet gelegd door de schrijver van Hebreeën, en het is goed mogelijk dat Paulus er ook mee speelt (Hebr 11:19, zie ook Jak 2:21v.).

Deze lijn wordt nu doorgetrokken in Rom 5; ik zou de pericooplezing dan ook beginnen bij 5:1. In het geloof waardoor Abraham ‘rechtvaardig’ werd geacht, delen zijn kinderen via de Opgestane, Jezus Messias. Dan is ook Jezus’ volharding in het lijden een model voor hen (5:3) ‒ en opnieuw moeten we aan Izaak denken. Het lijden van Izaak en het schaap dat in zijn plaats werd geofferd spelen bij Paulus zeker mee op de achtergrond: ‘Ons paaslam Christus is geslacht’ (1 Kor 5:7).

Zo wordt in onze pericoop de metafoor van het plaatsvervangend en dus verzoenend offer toegepast op het lijden en sterven van Jezus. Het onbegrijpelijke van Jezus’ sterven, als bij een blikseminslag getransformeerd door het nieuws van zijn opstanding, bewerkt een radicale vernieuwing van ons leven ‒ Paulus schrijft in de eerste persoon meervoud. Eens zondaars en vijanden van God, hebben wij verzoening en verlossing verkregen door het bloed van de lijdende Messias.