Wees geduldig

Door Peter Tomson

Brieflezing bij Jes. 35:1-10 (de steppe zal bloeien) en Mat. 11:2-11 (Johannes’ vraag aan Jezus).

De brief van Jakobus is een ietwat raadselachtig document. Het Grieks is uitstekend, maar qua structuur associeert het van de hak op de tak. Het is in wezen een verzameling spreuken, wat meer in een Hebreeuws- of Aramees-sprekend joods milieu past. Ook vanwege de verwantschap met spreukenmateriaal uit de synoptische traditie is de veronderstelling dus nog zo gek niet dat ‘Jakobus’, de auteur (1:1), inderdaad Jezus’ broer was (Gal. 1:19; Josephus, Oudheden 20:200). Voor verdere notities over Jakobus zie P.J. Tomson, Als dit uit de Hemel is, 306-317.

De pericoop, die t/m v11 loopt, wordt gestempeld door het sleutelwoord makrothumeô, geduldig zijn. In de Septuaginta komt het woord vaak voor als weergave van erech appajim, ‘traag tot toorn’ ofwel Statenvertaald ‘lank-moedig’.
In deze pericoop gaat het echter om geduld t.o.v. de wederkomst van de Heer. Opvallend genoeg is de betekenis ‘geduldig zijn’ die hier gebruikt wordt juist weer meer algemeen-Grieks en zeker niet specifiek Hellenistisch-joods! Dat is Jakobus.

De aansluiting bij de vorige pericoop is typerend. Daar gaat het vooral om rijkdom en armoede, om het loon van de landarbeiders dat ten Hemel schreit, om het goud en zilver van de rijken dat ‘verroest’ en om schatten verzamelen voor de laatste dagen (vgl. Mat. 6:19-20!). Hier gaat het daarentegen om geduld wanneer de wederkomst uitblijft. De verbinding loopt via de landarbeider/ boer, die geduldig op de oogst wacht, ‘vroeg en laat’ (vgl. Mar. 4:27!), en de oogstdag die ook de dag van oordeel is.

Heel interessant is v9, ‘zie, de rechter staat voor de deur’. (Nestle-)Aland geeft terecht een verwijzing naar Openb. 3:20, ‘Ik sta voor de deur en ik klop…’ Het is een voorbeeld van de messiaanse lezing van het Hooglied, die niet alleen bij de rabbijnen (Targum Hooglied, Shir ha-Shirim Rabba) maar ook in de traditie van Jezus te vinden is. De geliefde die op de deur klopt (Hoogl. 5:2) staat hierin voor de verlosser/rechter.
(Als je hier meer over wilt lezen zie P.J. Tomson, ‘The Song of Songs in the Teachings of Jesus and the Development of the Exposition on the Song’, New Testament Studies 61 (2015) 429-444, online op https://lirias.kuleuven.be/ –> Tomson.)

Mooie toespelingen voor Advent! Gaat ook prima samen met Jes. 11 en Mat. 11.