Deze bijdrage van Lukas de Groote verscheen eerder in Stethoscoop op Genesis, uitgegeven door de stichting Amphora Books, 2010.

Isaäk gekomen

De NBV vertaalt deze verzen zo:
Isaak, die in de Negev woonde, was naar de bron Lachai-Roï geweest.
Tegen het vallen van de avond ging hij het veld in om daar te treuren.

De Herziene Naardense Bijbel heeft:
Isaak is aangekomen daar waar men komt bij de bron Lachai Roï; hij is gezeten op het land van de Negev.
Isaak trekt tegen de avondwende zijn tent uit om te mijmeren in het veld;

Ousoren vertaalt tweemaal een vorm van het werkwoord ‘komen/aankomen’ in Genesis 24:62, terwijl de NBV het alleen maar heeft over ‘hij was geweest’. In de grondtekst staat : En Isaak was gekomen (of: kwam steeds) van het komen bij de bron Lachai Roï. Dit is vreemd taalgebruik en dat zal de reden zijn dat de vertalers van de NBV dit ‘verbeterd’ hebben. Normaal zou zijn ‘hij kwam en hij ging (alsmaar)’. Waarschijnlijk is bedoeld dat Isaak steeds weer bij genoemde bron kwam. Deze bron wordt al in Genesis 16:14 vermeld als de bron waar Hagar een ontmoeting met God had. Er wordt wel gedacht dat Isaak, nu hij zijn moeder heeft moeten missen, op zoek was naar zijn stiefmoeder, naar Hagar.
’s Avonds gaat Isaak naar buiten om daar iets te doen. De verschillende vertalers zijn het er niet over eens wat Isaak daar deed. De NBV denkt aan ‘treuren’, Oussoren aan ‘mijmeren’, anderen hebben het over ‘peinzen’ of ‘wandelen’, en met name Joodse geleerden, denken dat Isaak daar ging ‘bidden’. Het Hebreeuwse woord ‘soeach’ dat hier staat is een onbekend woord, maar een verwant woord ‘siach’ betekent ‘struik’. Dit laatste woord gebruikt Elia ook in 1 Koningen 18:27 om op een spottende manier aan te geven wat Baäl aan het doen is (defeceren of urineren). Dit woord ‘siach’ kan verschillende betekenissen hebben, zoals ‘produceren’, maar ook ‘spreken, zingen en mediteren’. De basisbetekenis lijkt wel te zijn ‘iets voortbrengen’.
De vrome uitleg houdt het dan ook op het voortbrengen van gebeden of (hogere) gedachten. Een meer banale gedachte is dat Isaak iets lichamelijks produceerde, mogelijk zelfs achter een struik.
In het volgende vers lijkt Rebekka erg te schrikken als zij Isaak (bezig?) ziet.
Hier kan ieder, afhankelijk van zijn of haar inlevingsvermogen of kritische blik, zelf bedenken wat de schrijver bedoelt.