Deze bijdrage van Lukas de Groote verscheen eerder in Stethoscoop op Genesis, uitgegeven door de stichting Amphora Books, 2010.

Zonder ezel

De NBV vertaalt dit vers zo:
De volgende morgen vroeg nam Abraham brood en een zak water, legde dat op Hagars schouder, gaf haar ook het kind mee en stuurde haar weg. Ze trok de woestijn van Berseba in en doolde daar rond.

De Herziene Naardense Bijbel heeft:
In de ochtend recht Abraham zijn schouders, neemt een brood en een zak water, geeft dat aan Hagar, legt het op haar schouder, zo ook het kind, en zendt haar heen; ze gaat heen en verdwaalt in de woestijn van Beëer Sjeva.

(De rabbijnen maken bij dit verhaal de opmerking dat er letterlijk staat dat Abraham de proviand op Hagars schouder legt ‘en het kind!’. De enige reden om een dertienjarig kind te dragen is dat het ziek is. En een zieke drinkt ook nog meer, waardoor het water al snel op zou zijn).

Nu God helemaal de kant van Sara gekozen heeft durft Abraham zich niet langer te verzetten. Maar in plaats van Hagar en Ismaël met een ezel op stap te sturen met daarbij voldoende voedsel en drinken, scheept hij hen af met één brood en één zak water, en nog wel zonder lastdier of rijdier!
Was Abraham zo’n hartvochtige bruut? Met iets meer zorg had hij Hagar en Ismaël van het nodige kunnen voorzien waardoor ze na enkele dagreizen Egypte hadden kunnen bereiken. Abraham lijkt in de andere verhalen over hem de gastvrijheid zelf, maar waarom is hij hier zo kortzichtig en bot?
De enige plausibele verklaring die ik kan bedenken is dat Abraham willens en wetens zó’n kleine hoeveelheid proviand meegeeft, zodat Hagar en Ismaël al na korte tijd op hun schreden moeten terugkeren. En dan kan Abraham tegen Sara (en tegen God), zeggen: zie je wel, ik heb gedaan wat jullie van mij eisten, maar het is niet gelukt. Protesteren tegen Sara kon Abraham nog wel, maar hij heeft nog steeds zoveel ontzag voor God dat hij niet openlijk tegen diens eis in durfde te gaan. Maar op een geraffineerde manier probeert hij toch een uitweg te vinden.
In het volgende verhaal, de binding van Izaäk, lijkt Abraham een nog absurder oplossing te zoeken, namelijk door de splitsing te maken tussen zijn ‘zoon’ en ‘de knaap’. Zijn zoon wil hij opgeven, maar de knaap niet,