De naaktheid van de vader

In Genesis 9:22a staat (volgens de HSV): En Cham, de vader van Kanaän, zag de naaktheid van zijn vader. In vers 21 staat nog dat Noach stomdronken naakt in haar/zijn tent lag.
In Genesis 9:24 staat nog dat Noach te weten kwam wat zijn jongste zoon hem gedaan had en hij vervloekte diens zoon Kanaän.

Deze uitspraak en de aanleiding hiertoe heeft velen in de loop van de tijd geïntrigeerd. Vooral de vloek die Noach uitsprak die niet in de eerste plaats zijn zoon Cham betrof maar diens zoon Kanaän.

Het woord dat gewoonlijk met ‘naaktheid’ vertaald wordt, duidt, als het betrekking heeft op het menselijk lichaam, op het geslachtdeel van de mens.
Het woord ‘naaktheid’ komt 54 keer voor in Tenach. In Genesis 42 gebruikt Jozef het op een overdrachtelijke manier (‘de naaktheid van het land’), en ook in Deuteronomium wordt het twee keer overdrachtelijk gebruikt. Verder wordt het steeds gebruikt als aanduiding van de naaktheid van het menselijk lichaam, als aanduiding van het geslachtsdeel van de mens.
In Exodus 20:26 en 28:42 duidt dit woord op het geslachtsdeel van de priester dat niet gezien mag worden.
In Leviticus 18 gaat het 24 keer over het geslachtsdeel van familieleden.

Wat betreft de uitdrukking ‘de naaktheid van zijn vader’ zoals die voorkomt in Genesis 9:22: Het woord ‘naaktheid’ in combinatie met het woord ‘vader’ (in uitdrukkingen als ‘vader van’, zijn vader’, jouw vader’ of ‘hun vader’) komt zeven keer voor in Tenach: Genesis 9:22 en 23, Leviticus 18:7 en 8, 20:11 en 22:11 en Ezechiël 22:10.
In Genesis 9 vers 22 en 23 (2x), gaat over het geslachtsdeel van de vader.
In Leviticus 18: 7 is sprake van het geslachtsdeel van de vader, en als nadere verklaring staat erbij: dat is het geslachtsdeel van de moeder. In vers 8 wordt dit bevestigd. In beide verzen staat heel duidelijk dat het verboden is háár geslachtsdeel te ontbloten.
Dat met ‘de naaktheid van de vader’ níet het geslacht van de váder bedoeld is, maar juist het geslacht van de moeder blijkt niet alleen uit Leviticus 18:24, maar ook uit Leviticus 20:21. Daar wordt gezegd dat als iemand de vrouw van zijn broer neemt hij het geslachtsdeel van zijn broer ontbloot. Met andere woorden: Het ‘ontbloten van het geslacht van de broer is ’seks hebben met de schoonzuster’.

Een tweede conclusie is dat met de uitdrukking ‘zien van naaktheid’ bedoeld is ‘seksueel contact hebben met’. Uit alle teksten in Leviticus 18 die gaan over ‘het zien’ van naaktheid blijkt duidelijk dat dit laatste bedoeld is.

In het Italiaans bestaat de uitdrukking: Traduttore, traditore. (vertaler, verrader).
Wie naar de letter vertaalt, pleegt verraad, wie naar de betekenis vertaalt maakt zijn eigen keus. In wezen is een goede vertaling maken een onmogelijkheid. Wie in Genesis 9:22 de uitdrukking ‘naaktheid van zijn vader’ letterlijk vertaalt, heeft de bedoeling van de schrijver niet begrepen.
Als in deze tekst gezinspeeld wordt op het geslacht van de moeder dat gezien wordt door Noachs jongste zoon, wat betekent dit dan?

Rashi zegt dat er sommigen zeggen: Hij ontmande hem. Anderen zeggen: Hij pleegde ontucht met hem.
Maar Rav Shlomo Kluger zegt: De zinsnede ‘de naaktheid van zijn vader’ is een zinspeling op de moeder, zoals in Leviticus 18:8 staat.
Basset, een bijbelgeleerde, zegt in Vetus Testamentum 21, blz. 232-237: De tekst in Genesis 12:9 moet betrekking hebben op incest. Terwijl Noach niet toerekeningsvatbaar was had Cham gemeenschap met diens vrouw, zijn eigen moeder. En zo verwekte hij zijn zoon Kanaän bij zijn moeder.

Wat ook nog opvalt in de tekst is dat als Cham ‘de naaktheid van zijn vader zag’, er ten overvloede bij staat: ‘Cham, de vader van Kanaän’. Zo’n zogenaamd overbodige mededeling trekt extra de aandacht.
Mogelijk bedoelt de schrijver dat Cham door het ‘zien’ van de naaktheid van zijn moeder, dat wil zeggen door seks te hebben met zijn moeder, de vader van Kanaän werd via haar? En dat een kind dat via een zoon bij de moeder verwekt is een vervloekte is lijkt een logisch gevolg.

Op deze manier gelezen is er geen enkele reden om negroïde mensen, die volgens het bijbelverhaal van Cham afstammen, te verachten, zoals in de christelijke traditie vaak gedaan werd, en soms nog gedaan wordt.

Het hoopvolle is dat later het land ‘Kanaän’ voor de Israëlieten een land blijkt te zijn ‘vloeiend van melk en honing’.

Teksten waarin het woord ‘naaktheid’ voorkomt zijn:
Genesis 9: 22, 23, 23
Genesis 42: 9, 12
In Exodus 20: 26 en 28:42
Leviticus 18: 6, 7, 7, 7, 8, 8, 9, 9, 10, 10, 10, 11, 11, 12, 13, 14, 15, 15, 16, 16, 17, 17, 18, 19.
Leviticus 20: 11, 17, 17, 17, 18, 19, 20, 21
Deuteronomium 23:15, 24:1
1 Samuel 20: 30
Jesaja 20: 4
Jesaja 47: 3
Klaagliederen 1: 8
Ezechiël 16: 8, 36, 37, 37
Ezechiël 22: 10
Ezechiël 23: 10 , 18, 29
Hosea 2: 11.