Poeriem

Het Joodse Poeriem- of Lotenfeest wordt uitbundig gevierd.
Men leest de Ester-rol. Dit gaat gepaard met een eigen ritueel. De voorganger rolt het hele perkament op de biema (katheder) uit en opent daarmee als het ware de verborgen geschiedenis.
Ester is een prachtig geconstrueerd verhaal. Het begint met veel feesten in de burcht Soesan aan het Perzische hof in de dagen van Ahasveros, een Perzische koning. Ester wordt als schoonheidskoningin uitgekozen door de koning om de plaats van haar voorgangster Vasthi in te nemen. Ze houdt haar Joodse naam Hadassa verborgen en ze vertelt ook niet, op aanraden van haar pleegvader Mordechai, dat ze Joodse is. De Agagiet Haman, de Jodenhater, wil Mordechai doden en alle Joden uitroeien. Hij laat het lot (poer) werpen over alle dagen en maanden van het jaar. De 13e adar rolt er als beste uit. Ester wordt gezien als één der heldinnen van het Joodse volk omdat ze haar leven waagde door ongevraagd voor de koning te verschijnen en te pleiten voor haar leven en dat van haar volk. Uiteindelijk wordt Haman op de paal gespietst die voor Mordechai was opgericht, en omdat de koning creatief met de wet van Meden en Perzen omging, konden ook de Joden zich redden. Daarna vierden ze feest.
Als bij het lezen in de synagoge de naam Haman klinkt, breekt er een hels kabaal van ratels los: de naam moet wel uitgesproken worden want hij staat in de tekst, maar men wil hem niet horen.
Op Poerim worden feestmaaltijden aangericht en weggegeven. Bekende recepten zijn: hamanstasjen (driehoekige pasteitjes) en zoete, gebakken of gefrituurde hamansoren in de vorm van de driehoekige hoeden die in die tijd gedragen werden of als herinnering aan de drie dagen van vasten die Ester uitgeschreven had. Men mag dan uitgebreid drinken, totdat men geen onderscheid meer kent tussen ‘gezegend Mordechai’ en ‘vervloekt Haman’. Ook zijn er verkleedpartijen en optochten. Men mag zich zelfs verkleden als behorend tot het andere geslacht. In het boek Ester is immers het omkeermotief de kern van de geschiedenis.
De rol van Ester wordt gelezen op de 14e adar, meestal in maart. Steden vieren Poerim op de 15e adar. In steden waarvan niet vaststaat of ze eertijds ommuurd waren, wordt Poerim op beide dagen gevierd.
Poerim is een apart feest, ingesteld door Ester en Mordechai, met hoop op een messiaanse toekomst, want zelfs in de messiaanse tijd zal men het feest blijven vieren.
Wat een vreugdevolle hoop!

Tjitske van Winzum

gepubliceerd 2004