Vreugde der Wet

Uit je dak gaan met een boekrol. Kan dat? Jawel – dat gebeurt in alle synagoges wereldwijd tijdens het feest van de Vreugde der Wet – het laatste van de Joodse najaarsfeesten onmiddellijk na het Loofhuttenfeest.
Vreugde der Wet? Kun je aan een wet vreugde beleven? De Hebreeuwse naam: Simchat (vreugde) Tora. Tora: de eerste vijf boeken van de Bijbel. Voor Joodse mensen het belangrijkste deel. De Tora is richtlijn voor het leven. Zij bevat het verhaal van de schepping, het ontstaan van Israël vanaf Abraham, de verhalen over onderdrukking en uittocht uit Egypte, de weg naar het Beloofde Land en de voorschriften (wetten) die de Eeuwige op de berg Sinaï gegeven heeft.
Vroeger werden boeken geschreven op rollen. De Torarollen in de synagoges gebruikt, worden nog altijd op rollen geschreven volgens vaste voorschriften – met speciale inkt en een ganzenveer. In de synagoge wordt op de sabbat een gedeelte van de Tora gelajend, een eeuwenoude manier van zingend reciteren. Heel de Tora wordt elk jaar gelezen.
Op de dag van de Vreugde der Wet wordt het laatste gedeelte van de Tora én vervolgens het eerste gedeelte gelezen. Opgeroepen worden om het slot te lajenen is een grote eer – je bent ‘bruidegom van de Tora’. Word je opgeroepen voor het eerste gedeelte – een even grote eer – dan ben je: ’bruidegom van Beresjit (Genesis)’. De gedachte die er achter zit: de Tora, Gods geschiedenis met ons, gaat altijd door. De Eeuwige vergeet ons niet Hij blijft ons zijn weg wijzen. Wat een vreugde!
Op de avond dat het feest begint (de dag begint op de Joodse kalender na zonsondergang!) komt men in de synagoge. Na het lajenen begint de vreugde daadwerkelijk: alle Torarollen, waarover de synagoge beschikt, worden te voorschijn gehaald. In de orthodoxe synagogen mogen alle mannen om de beurt een Torarol dansend ronddragen, in de liberale ook de vrouwen. Kinderen worden op de schouders gedragen en dansen zo mee. Je ziet de vreugde, de stralende gezichten, de devotie. Als iemand met een rol langskomt, kussen de anderen de rol door twee vingers aan de mond te brengen en met die vingers de Torarol even aan te raken. De volgende avond ná afloop van het feest zijn in Israël festiviteiten op pleinen in de steden en dorpen. Ook daar wordt gedanst door groot en klein met de Torarollen als middelpunt. Veel muziek, diepe vreugde. Je ziet voor ogen het belang van de Tora. De vreugde die zij in het leven brengt!

Piet Warners

gepubliceerd 2012