-
Antisemitisme en Sjoa
-
Bijbel
- "De binding van Isaäk"
- “U moet uw naaste liefhebben als uzelf”
- De Gezalfden
- De mens en de tuin
- De Messias moet nog komen?
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- De werken der barmhartigheid
- Een godsgetal
- Een Joodse jongen - bar mitswa
- Een Joodse jongen - besnijdenis
- Een Joodse jongen - lossen van de eerstgeborene
- Een Psalm voor Esther
- Hanna in 1 Samuël 1
- Hart van Tora
- Het Lied aan de Zee
- Jezus de Nazoreeër
- Lankmoedigheid
- Loof de Eeuwige, want Hij is goed (Psalm 136)
- Melaats!
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Ondertussen
- Ruth
- Stad en Lande
- Tijdindeling
- Van God gesproken
- Verbonden
- Verzoening met Esau
- Overige (12) Invouwen
-
Geschiedenis
- 9/11
- Archeologie en geloof
- Bevrijdingen herdenken
- De Davidster
- De Essenen
- De Farizeeën - Hoeders van het Verbond
- De Mystieke Molen
- De niet vergeten ramp van 1492
- De Sadduceeën – de partij van Toen en Poen
- De WIZO
- Een geschiedenis apart
- Een synagoge in Marokko
- Goede wil
- Het feest van de lichtjes
- Het Joods monument in Woerden
- Het Joodse verleden van Recife
- Het koninkrijk Juda
- Hoe lang nog?
- Hy droegh onse smerten
- Jeruzalem - stad van vele namen
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Joods leven in Moskou
- Jubileum
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Ook Stolpersteine in Utrecht
- Opdat wij niet vergeten
- Respect
- Vasten in de zomer
- Wie schrijft onze geschiedenis?
- Yad Vashem
- Overige (16) Invouwen
-
Jodendom algemeen
-
Joods leven
- ‘Op het leven!’... of ‘Daar ga je!’...
- (Joods) bidden (2): formuliergebeden
- (Joods) bidden: hoe bidden?
- Bekentenis
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- De talliet
- Franje die ertoe doet
- Gedachtenis aan de gestorvenen
- Geen amulet
- Het keppeltje
- Het servies
- Hoor Israël...
- Jad
- Jahrzeit; de verjaardag van het overlijden
- Je brood - een zegen
- Je kinderen zegenen
- Joods bidden (3): Het achttiengebed
- Joods leerhuis: een traditie van permanent leren
- Kasjroet – kieskeurig leven
- Matan Tora
- Menora en Chanoekia
- Op bezoek in de synagoge
- Op je hart binden
- Over gebed en ‘kawwana’ (innerlijke toewijding)
- Ritueel slachten: dieronvriendelijk?
- Schrijf het aan je poorten
- Tafelgebeden
- Tefilien
- Overige (13) Invouwen
-
Kalender
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Chanoeka
- Chanoeka
- Chanoeka: feest van de Tempelvernieuwing
- Dak (soekot)
- Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
- De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
- Het leven van de tijd tussen Maan en Zon
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Jom Kippoer: Grote Verzoendag
- Lag Ba'omer
- Maanden en jaren
- Mimoena
- Nieuwe maan
- Over de sjofar
- Pesach: Joods Pasen
- Pinksteren : ‘gewoon’ Joods
- Poeriem
- Poeriem
- Poeriem: Lotenfeest
- Rosj Hasjana: Joods Nieuwjaar
- Simchat Tora: Vreugde der Wet
- Sjavoeot: Wekenfeest
- Soekot: Loofhuttenfeest
- TISJA BE’AV, een treurdag in de zomer
- Toe bisj’vat, ‘het nieuwjaar voor de bomen’
- Toe Bisjvat: Nieuwjaar voor de bomen
- Vreugde der Wet
- Weken van troost en inkeer
- Weken van troost en inkeer
- Woord en Geest
- Zuurdesem
- Overige (19) Invouwen
-
Kerk en Israël
- Antisemitisme
- Antisemitisme - het volk en de volken
- Basiscursus Kerk & Israël
- Belijden in beleid
- Chagall en het kruis
- De Gezalfden
- De Israëlzondag
- De Israëlzondag: meer nog dan anders!
- De Messias moet nog komen?
- Een kerstboom in Jeruzalem?
- Een lichtje dat je moet koesteren
- Een unieke rol
- Eredienst en schriftlezing, oog in oog met Israël
- Israëlzondag
- Jeruzalem in de Joodse liturgie
- Jezus de Nazoreeër
- Lezen Joden en christenen dezelfde Bijbel?
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Ondertussen
- Onopgeefbaar verbonden
- Onopgeefbaar verbonden met het volk Israël
- Onopgeefbare verbondenheid met Israël vandaag
- Sjabbat in Israël: “motsé sjabbat”
- Van God gesproken
- Verwarring rond “Israël”
- Vroegchristelijke beeldvorming
- Wie is toch deze?
- Zes weken de tijd voor F.W. Marquardt....
- Zoek vrede en jaag haar na (Psalm 34:15)
- Overige (15) Invouwen
-
Land Israël
- 25 vragen over Israël en het Midden-Oosten
- Archeologie en geloof
- De Gouden Stad
- De hand van Mirjam
- De Menora voor de Knesset
- Een herinnering
- Een Joodse of een Israëlische staat?
- Gedenk de sjabbat en de zondag...
- Heilig(e) land lopers ?
- Het Volk van het Boek
- Jeruzalem, voor ik jou vergeet...
- Naar de toekomst
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Onafhankelijkheidsdag in Israël (1998)
- Opdat wij niet vergeten
- Sjabbat in Israël: 'kabbalat sjabbat'
- Studeren in een oelpan
- Vredeswerk in Israël
- Vredeswerk in Israël
- Yad Vashem
- Overige (6) Invouwen
-
Meditatief
-
Recensies
- 'Joden en woorden' en 'Geschiedenis van de Joden'
- Abraham / Ibrahim
- Avinoe - het Onze Vader een joods gebed
- Christelijk spreken over God
- De Reformatie, het Oude Testament en de Joden
- De zonen van Korach
- Een gebroken wereld heel maken
- Fragmenten uit de Bijbel, vanuit Joodse beleving verbeeld en toegelicht
- Het Nieuwe Testament en de Talmud | Salomon Jacob Moscoviter (1827-1912)
- Hoe Joods wil je het hebben?
- Joden in Suriname
- Jodenhaat, Leven op de Westoever, Herinneringen
- Luther
- Managen met Mozes
- Omgaan met de bijbel
- Ontwakend Jodendom
- Parels van Wijsheid
- Tora - de vijf boeken van Mozes
- Tora lezen
- Via de rabbijnen naar het Nieuwe Testament
- Zijn bloed zij over ons ... (Mattheüs 27: 25)
- Overige (6) Invouwen
-
Reisverslagen
Sjabbat in Israël: “motsé sjabbat”
In Nes Ammim (een christelijk dorpje, dat zich o.a. inzet voor een beter verstaan van het Jodendom) werd als leer-element, samen met Joodse leraren, een eigen liturgie ontwikkeld, vergelijkbaar met de Joodse liturgie voor de feestelijke maaltijd op ‘erev sjabbat’, sjabbatavond, in kibboetsiem.
Geleidelijkaan begrepen wij, dat na een scheiding tussen het profane en het heilige ook weer een scheiding tussen het heilige en het profane moet plaatsvinden: ‘ben kodesj le-chol’. Hoe kan het immers anders?
Inderdaad, er is ook ‘motsé sjabbat’, het ‘weggaan’ van de sjabbat. De pijler is er, de engel des Vredes keert terug naar de Allerhoogste, in Wiens dienst de engelen staan.
Deze liturgie wordt in Israël minder intens beleefd. Wanneer een Jood bij dat moment stilstaat, zo leerden we, wordt een sjabbatkaars in een overvolle wijnbeker gedoofd: de vreugde van de sjabbat moet overstromen en de geur van de sjabbat, in de vorm van een geurig kruid, mag je meenemen, de werkweek in, als je weer mede-schepper wordt, en taken in deze wereld op je gaat nemen. Het lofzingen en genieten als schepsel is weer voorbij…
Dit riep in Nes Ammim vragen op. De sjabbat behoort tot de schepping: God zegende en heiligde de zevende dag, en het is de Joden geboden de sjabbat niet verloren te laten gaan. We moeten de sjabbat dus serieus opvatten. Maar hoe kunnen wij, christenen, scheiding maken tussen het heilige en profane, onze zondag? “Hm,” zei Jehezkel Landau, onze leraar, “interessant: scheiding tussen twee vormen van heiligheid. Daar moeten jullie zelf over nadenken, wat dat voor jullie betekent.” Dat deden we. Het was een moeilijke opgave, want ‘zondag’ betekent niet voor elke christen hetzelfde.
Hoe maak je scheiding ‘ben kodesj le-kodesj’? Een vraag, die na de eerste christenen, die volgens het nieuwe testament beide vierden, niet meer aan de orde is geweest. Een vroege kerkvader zei: vier de sjabbat als schepsel temidden van al het geschapene: prijs God met liederen, dankgebeden en studie. Bereid daarna de komende week als mede-schepper voor: begin met het liefdemaal, collecteer voor de armen, doe voorbede voor verdrukten.
Wat de christenen van toen deden, is nu niet gemakkelijk: een kleine motsé sjabbat liturgie met het aansteken van de paaskaars aan het sjabbatlicht. Je kunt je afvragen wat latere kerkvaders teweeg brachten, toen ze christenen verboden de sjabbat te gedenken, en Joden vervolgden omdat ze de sjabbat bewaarden.
Machteld de Goederen
gepubliceerd 2006