-
Antisemitisme en Sjoa
-
Bijbel
- "De binding van Isaäk"
- “U moet uw naaste liefhebben als uzelf”
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- De Gezalfden
- De mens en de tuin
- De Messias moet nog komen?
- De Nieuwe Maan, rest van een feest
- De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
- De werken der barmhartigheid
- Een godsgetal
- Een Joodse jongen - bar mitswa
- Een Joodse jongen - besnijdenis
- Een Joodse jongen - lossen van de eerstgeborene
- Een Psalm voor Esther
- Geen amulet
- Hanna in 1 Samuël 1
- Hart van Tora
- Het Lied aan de Zee
- Je brood - een zegen
- Je kinderen zegenen
- Jezus de Nazoreeër
- Jom Kippoer: Grote Verzoendag
- Lag Ba'omer
- Lankmoedigheid
- Loof de Eeuwige, want Hij is goed (Psalm 136)
- Melaats!
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Ondertussen
- Pesach: Joods Pasen
- Rosj Hasjana: Joods Nieuwjaar
- Ruth
- Sjavoeot: Wekenfeest
- Stad en Lande
- Tijdindeling
- Van God gesproken
- Verbonden
- Verzoening met Esau
- Woord en Geest
- Zuiver eten
- Overige (24) Invouwen
-
Geschiedenis
- 9/11
- Archeologie en geloof
- Bevrijdingen herdenken
- Chanoeka: feest van de Tempelvernieuwing
- De Davidster
- De Essenen
- De Farizeeën - Hoeders van het Verbond
- De Mystieke Molen
- De niet vergeten ramp van 1492
- De Sadduceeën – de partij van Toen en Poen
- De WIZO
- Een geschiedenis apart
- Een synagoge in Marokko
- Goede wil
- Het feest van de lichtjes
- Het Joods monument in Woerden
- Het Joodse verleden van Recife
- Het koninkrijk Juda
- Hoe lang nog?
- Hy droegh onse smerten
- Jeruzalem - stad van vele namen
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Joods leven in Moskou
- Jubileum
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Ook Stolpersteine in Utrecht
- Opdat wij niet vergeten
- Poeriem
- Poeriem: Lotenfeest
- Respect
- Vasten in de zomer
- Wie schrijft onze geschiedenis?
- Yad Vashem
- Overige (19) Invouwen
-
Jodendom algemeen
- ‘Op het leven!’... of ‘Daar ga je!’...
- "De binding van Isaäk"
- “Niet joden, maar Joden”
- (Joods) bidden (2): formuliergebeden
- (Joods) bidden: hoe bidden?
- Bekentenis
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Chagall en de Bijbelse verhalen
- Chanoeka
- Chanoeka: feest van de Tempelvernieuwing
- Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
- De Davidster
- De Essenen
- De Farizeeën - Hoeders van het Verbond
- De Messias moet nog komen
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- De Sadduceeën – de partij van Toen en Poen
- De talliet
- De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
- De WIZO
- Een Joodse jongen - bar mitswa
- Een Joodse jongen - besnijdenis
- Een Joodse jongen - lossen van de eerstgeborene
- Franje die ertoe doet
- Geboren onder een goed gesternte
- Gedachtenis aan de gestorvenen
- Geen amulet
- Het keppeltje
- Het servies
- Het Volk van het Boek
- Jad
- Jeruzalem - stad van vele namen
- Jom Kippoer: Grote Verzoendag
- Joods bidden (3): Het achttiengebed
- Joods leerhuis: een traditie van permanent leren
- Joodse vrouwen en de Tora studie
- Kasjroet – kieskeurig leven
- Lag Ba'omer
- Lankmoedigheid
- Maanden en jaren
- Menora en Chanoekia
- Messiasverwachting
- Mimoena
- Op bezoek in de synagoge
- Op je hart binden
- Over gebed en ‘kawwana’ (innerlijke toewijding)
- Pesach: Joods Pasen
- Poeriem
- Poeriem: Lotenfeest
- Recht en Gerechtigheid
- Ritueel slachten: dieronvriendelijk?
- Rosj Hasjana: Joods Nieuwjaar
- Schrijf het aan je poorten
- Simchat Tora: Vreugde der Wet
- Sjabbat
- Sjavoeot: Wekenfeest
- Soekot: Loofhuttenfeest
- Tafelgebeden
- Tefilien
- Traditie en Leerhuis
- Uw wil geschiede
- Vroege chassidiem
- Weken van troost en inkeer
- Zuiver eten
- Overige (50) Invouwen
-
Joods leven
-
Kalender
- Chanoeka
- Dak (soekot)
- Het leven van de tijd tussen Maan en Zon
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Nieuwe maan
- Over de sjofar
- Pinksteren : ‘gewoon’ Joods
- Poeriem
- TISJA BE’AV, een treurdag in de zomer
- Toe bisj’vat, ‘het nieuwjaar voor de bomen’
- Toe Bisjvat: Nieuwjaar voor de bomen
- Vreugde der Wet
- Weken van troost en inkeer
- Zuurdesem
-
Kerk en Israël
- Antisemitisme
- Antisemitisme - het volk en de volken
- Basiscursus Kerk & Israël
- Belijden in beleid
- Chagall en het kruis
- Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
- De Gezalfden
- De Israëlzondag
- De Israëlzondag: meer nog dan anders!
- De Messias moet nog komen?
- Een kerstboom in Jeruzalem?
- Een lichtje dat je moet koesteren
- Een unieke rol
- Eredienst en schriftlezing, oog in oog met Israël
- Israëlzondag
- Je brood - een zegen
- Je kinderen zegenen
- Jeruzalem in de Joodse liturgie
- Jezus de Nazoreeër
- Lezen Joden en christenen dezelfde Bijbel?
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Ondertussen
- Onopgeefbaar verbonden
- Onopgeefbaar verbonden met het volk Israël
- Onopgeefbare verbondenheid met Israël vandaag
- Sjabbat in Israël: “motsé sjabbat”
- Van God gesproken
- Verwarring rond “Israël”
- Vroegchristelijke beeldvorming
- Wie is toch deze?
- Woord en Geest
- Zes weken de tijd voor F.W. Marquardt....
- Zoek vrede en jaag haar na (Psalm 34:15)
- Overige (19) Invouwen
-
Land Israël
- 25 vragen over Israël en het Midden-Oosten. Artikel uit De Nieuwe Koers, november 2024
- Archeologie en geloof
- De Gouden Stad
- De hand van Mirjam
- De Menora voor de Knesset
- Een herinnering
- Een Joodse of een Israëlische staat?
- Gedenk de sjabbat en de zondag...
- Heilig(e) land lopers ?
- Het Volk van het Boek
- Jeruzalem, voor ik jou vergeet...
- Naar de toekomst
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Onafhankelijkheidsdag in Israël (1998)
- Opdat wij niet vergeten
- Sjabbat in Israël: 'kabbalat sjabbat'
- Studeren in een oelpan
- Vredeswerk in Israël
- Vredeswerk in Israël
- Yad Vashem
- Overige (6) Invouwen
-
Meditatief
-
Recensies
- 'Joden en woorden' en 'Geschiedenis van de Joden'
- Abraham / Ibrahim
- Avinoe - het Onze Vader een joods gebed
- Christelijk spreken over God
- De Reformatie, het Oude Testament en de Joden
- De zonen van Korach
- Een gebroken wereld heel maken
- Het Nieuwe Testament en de Talmud | Salomon Jacob Moscoviter (1827-1912)
- Hoe Joods wil je het hebben?
- Joden in Suriname
- Jodenhaat, Leven op de Westoever, Herinneringen
- Luther
- Managen met Mozes
- Omgaan met de bijbel
- Tora lezen
- Via de rabbijnen naar het Nieuwe Testament
- Zijn bloed zij over ons ... (Mattheüs 27: 25)
- Overige (2) Invouwen
-
Reisverslagen
Jubileum
Tweehonderd jaar geleden kreeg het Koninkrijk der Nederlanden vorm. Na de Franse tijd moest allerlei opnieuw geregeld worden. Ook op godsdienstig gebied: de Gereformeerde Kerk van vroeger werd de Nederlands Hervormde Kerk en kreeg in 1816 een Algemeen Reglement, in plaats van de Dordtse Kerkorde. En voor de Joden werd een Israëlitisch Kerkgenootschap opgericht, op 26 februari 1814. Vroeger, in de tijd van de Republiek, waren de Joden een aparte natie. Ze mochten hier wonen, maar ze waren geen burgers, ze mochten niet lid zijn van stadsbestuur of gilden. Maar in de Franse tijd hadden ze gelijke rechten gekregen en dat werd gelukkig niet teruggedraaid.
Maar het nieuwe Kerkgenootschap kreeg wel een heel nieuwe structuur opgelegd. Vroeger waren de plaatselijke gemeenten helemaal zelfstandig, maar nu kwam er een landelijk centraal hoofdbestuur, in eerste instantie door de Koning benoemd. Dat hoofdbestuur benoemde de rabbijnen en bepaalde de gang van zaken.
Willem I vond het belangrijk de Joden nu ook te integreren in de Nederlandse burgerij. Het Joodse onderwijs moest nu in het Nederlands gegeven worden, niet meer in het Jiddisch. De rabbijnen moesten hun preken in het Nederlands houden, en daarin moest worden opgeroepen tot liefde voor koning en vaderland, tot een arbeidzaam en fatsoenlijk leven.
Dit integratieprogramma heeft grote invloed gehad. Twee generaties later waren de Joden in Nederland Nederlandse Joden geworden, en waren ze in allerlei beroepen werkzaam, artsen en juristen, handel en industrie. De welgestelde Joden werden ook politiek actief, meestal liberaal; vanuit de stedelijke massa armere Joden was er vooral steun voor de socialistische beweging.
Nederlandse Joden waren veelal Jood op Nederlandse manier: orthodox, maar gematigd. De reformbeweging startte in Duitsland rond 1850, maar in Nederland kwam de eerste Liberale gemeente pas in 1931 tot stand, gevormd door uitgeweken Duitse Joden. Vooral in de laatste decennia is de groep liberale of progressieve Joden sterk gegroeid. En chassidische Joden? Sinds ongeveer 1970 zijn die ook hier, een kleine maar groeiende groep, een kring rond het Cheider, een Joodse school in Amsterdam.
De directe band met de Nederlandse staat bleef nog een tijd bestaan; in 1848 was het beginsel van scheiding van kerk en staat in de Grondwet opgenomen, en het Kerkgenootschap werd in 1870 op aandringen van de staat zelfstandig. De asjkenazische gemeenten vormden het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK), de Portugese het PIK. Samen vieren PIK en NIK nu het jubileum, op 26 februari.
Wybrand Ganzevoort, 2014
© Classicale Werkgroep Kerk en Israël Utrecht