-
Antisemitisme en Sjoa
-
Bijbel
- "De binding van Isaäk"
- “U moet uw naaste liefhebben als uzelf”
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- De Gezalfden
- De mens en de tuin
- De Messias moet nog komen?
- De Nieuwe Maan, rest van een feest
- De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
- De werken der barmhartigheid
- Een godsgetal
- Een Joodse jongen - bar mitswa
- Een Joodse jongen - besnijdenis
- Een Joodse jongen - lossen van de eerstgeborene
- Een Psalm voor Esther
- Geen amulet
- Hanna in 1 Samuël 1
- Hart van Tora
- Het Lied aan de Zee
- Je brood - een zegen
- Je kinderen zegenen
- Jezus de Nazoreeër
- Jom Kippoer: Grote Verzoendag
- Lag Ba'omer
- Lankmoedigheid
- Loof de Eeuwige, want Hij is goed (Psalm 136)
- Melaats!
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Ondertussen
- Pesach: Joods Pasen
- Rosj Hasjana: Joods Nieuwjaar
- Ruth
- Sjavoeot: Wekenfeest
- Stad en Lande
- Tijdindeling
- Van God gesproken
- Verbonden
- Verzoening met Esau
- Woord en Geest
- Zuiver eten
- Overige (24) Invouwen
-
Geschiedenis
- 9/11
- Archeologie en geloof
- Bevrijdingen herdenken
- Chanoeka: feest van de Tempelvernieuwing
- De Davidster
- De Essenen
- De Farizeeën - Hoeders van het Verbond
- De Mystieke Molen
- De niet vergeten ramp van 1492
- De Sadduceeën – de partij van Toen en Poen
- De WIZO
- Een geschiedenis apart
- Een synagoge in Marokko
- Goede wil
- Het feest van de lichtjes
- Het Joods monument in Woerden
- Het Joodse verleden van Recife
- Het koninkrijk Juda
- Hoe lang nog?
- Hy droegh onse smerten
- Jeruzalem - stad van vele namen
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Joods leven in Moskou
- Jubileum
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Ook Stolpersteine in Utrecht
- Opdat wij niet vergeten
- Poeriem
- Poeriem: Lotenfeest
- Respect
- Vasten in de zomer
- Wie schrijft onze geschiedenis?
- Yad Vashem
- Overige (19) Invouwen
-
Jodendom algemeen
- ‘Op het leven!’... of ‘Daar ga je!’...
- “Niet joden, maar Joden”
- (Joods) bidden (2): formuliergebeden
- (Joods) bidden: hoe bidden?
- Bekentenis
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Chagall en de Bijbelse verhalen
- Chanoeka
- Chanoeka: feest van de Tempelvernieuwing
- Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
- De Davidster
- De Essenen
- De Farizeeën - Hoeders van het Verbond
- De Messias moet nog komen
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- De Sadduceeën – de partij van Toen en Poen
- De talliet
- De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
- De WIZO
- Een Joodse jongen - bar mitswa
- Een Joodse jongen - besnijdenis
- Een Joodse jongen - lossen van de eerstgeborene
- Franje die ertoe doet
- Geboren onder een goed gesternte
- Gedachtenis aan de gestorvenen
- Geen amulet
- Het keppeltje
- Het servies
- Het Volk van het Boek
- Jad
- Jeruzalem - stad van vele namen
- Jom Kippoer: Grote Verzoendag
- Joods bidden (3): Het achttiengebed
- Joods leerhuis: een traditie van permanent leren
- Joodse vrouwen en de Tora studie
- Kasjroet – kieskeurig leven
- Lag Ba'omer
- Lankmoedigheid
- Maanden en jaren
- Menora en Chanoekia
- Messiasverwachting
- Mimoena
- Op bezoek in de synagoge
- Op je hart binden
- Over gebed en ‘kawwana’ (innerlijke toewijding)
- Pesach: Joods Pasen
- Poeriem
- Poeriem: Lotenfeest
- Recht en Gerechtigheid
- Ritueel slachten: dieronvriendelijk?
- Rosj Hasjana: Joods Nieuwjaar
- Schrijf het aan je poorten
- Simchat Tora: Vreugde der Wet
- Sjabbat
- Sjavoeot: Wekenfeest
- Soekot: Loofhuttenfeest
- Tafelgebeden
- Tefilien
- Traditie en Leerhuis
- Uw wil geschiede
- Vroege chassidiem
- Weken van troost en inkeer
- Zuiver eten
- Overige (49) Invouwen
-
Joods leven
-
Kalender
- Chanoeka
- Dak (soekot)
- Het leven van de tijd tussen Maan en Zon
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Nieuwe maan
- Over de sjofar
- Pinksteren : ‘gewoon’ Joods
- Poeriem
- TISJA BE’AV, een treurdag in de zomer
- Toe bisj’vat, ‘het nieuwjaar voor de bomen’
- Toe Bisjvat: Nieuwjaar voor de bomen
- Vreugde der Wet
- Weken van troost en inkeer
- Zuurdesem
-
Kerk en Israël
- Antisemitisme
- Antisemitisme - het volk en de volken
- Basiscursus Kerk & Israël
- Belijden in beleid
- Chagall en het kruis
- Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
- De Gezalfden
- De Israëlzondag
- De Israëlzondag: meer nog dan anders!
- De Messias moet nog komen?
- Een kerstboom in Jeruzalem?
- Een lichtje dat je moet koesteren
- Een unieke rol
- Eredienst en schriftlezing, oog in oog met Israël
- Israëlzondag
- Je brood - een zegen
- Je kinderen zegenen
- Jeruzalem in de Joodse liturgie
- Jezus de Nazoreeër
- Lezen Joden en christenen dezelfde Bijbel?
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Ondertussen
- Onopgeefbaar verbonden
- Onopgeefbaar verbonden met het volk Israël
- Onopgeefbare verbondenheid met Israël vandaag
- Sjabbat in Israël: “motsé sjabbat”
- Van God gesproken
- Verwarring rond “Israël”
- Vroegchristelijke beeldvorming
- Wie is toch deze?
- Woord en Geest
- Zes weken de tijd voor F.W. Marquardt....
- Zoek vrede en jaag haar na (Psalm 34:15)
- Overige (19) Invouwen
-
Land Israël
- 25 vragen over Israël en het Midden-Oosten. Artikel uit De Nieuwe Koers, november 2024
- Archeologie en geloof
- De Gouden Stad
- De hand van Mirjam
- De Menora voor de Knesset
- Een herinnering
- Een Joodse of een Israëlische staat?
- Gedenk de sjabbat en de zondag...
- Heilig(e) land lopers ?
- Het Volk van het Boek
- Jeruzalem, voor ik jou vergeet...
- Naar de toekomst
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Onafhankelijkheidsdag in Israël (1998)
- Opdat wij niet vergeten
- Sjabbat in Israël: 'kabbalat sjabbat'
- Studeren in een oelpan
- Vredeswerk in Israël
- Vredeswerk in Israël
- Yad Vashem
- Overige (6) Invouwen
-
Meditatief
-
Recensies
- 'Joden en woorden' en 'Geschiedenis van de Joden'
- Abraham / Ibrahim
- Avinoe - het Onze Vader een joods gebed
- Christelijk spreken over God
- De Reformatie, het Oude Testament en de Joden
- De zonen van Korach
- Een gebroken wereld heel maken
- Het Nieuwe Testament en de Talmud | Salomon Jacob Moscoviter (1827-1912)
- Hoe Joods wil je het hebben?
- Joden in Suriname
- Jodenhaat, Leven op de Westoever, Herinneringen
- Luther
- Managen met Mozes
- Omgaan met de bijbel
- Tora lezen
- Via de rabbijnen naar het Nieuwe Testament
- Zijn bloed zij over ons ... (Mattheüs 27: 25)
- Overige (2) Invouwen
-
Reisverslagen
Het Nieuwe Testament en de Talmud | Salomon Jacob Moscoviter (1827-1912)
Uit een nalatenschap kreeg ik een oud boek (1883) met bovenstaande titel. De Talmud is het grote Joodse verzamelwerk ontstaan uit de mondelinge traditie met allerlei uitleg van, gedachten over en verhalen rondom de Hebreeuwse Bijbel.
De auteur Salomon Jacob Moscoviter (1827-1912) was tientallen jaren secretaris van de Israëlitische Gemeente van Rotterdam. In een bespreking in ‘De Gids’ (1885) wijdt de Utrechtse Oudtestamenticus Dr. J.J.P. Valeton een uitgebreide recensie aan dit boek. Hij vat het zo samen: “alles wat er goed is in de moraal van het N. Testament, is ontleend aan de Talmudische literatuur; wat daarmede niet overeen te brengen is, is met de oorspronkelijke bedoeling van het Christendom in strijd…. Het lag dan ook noch in de bedoeling van Jezus, noch in die van Paulus een nieuwe godsdienst te stichten en nog minder een anti-joodse of zelfs een gewijzigd joodse.”
In zijn tijd heeft Moscoviter geprobeerd Jodendom en Christendom dichtbij elkaar te houden. “Nieuwe Testament en Talmud zijn uit één land , uit één tijdvak, uit één volk, van gelijke schepping en gelijke oorsprong, vruchten op dezelfde bodem gegroeid , onder dezelfde hemel gerijpt” (blz 432). Dat geldt voor géén andere godsdienst.
Moscoviter moet een zeer geleerd man geweest zijn, heel goed thuis in het Nieuwe Testament, want veel passages uit het NT legt hij naast gedachten uit de Talmud. Zo wilde hij in gesprek zijn met het christelijk geloof, vooral ook omdat hij schrok van de vele anti-judaïstische of antisemitische gedachten en daden in zijn tijd: “Het is mode (…) zelfs in ons verdraagzaam en vrijzinnig Nederland geworden, iets over, maar meestal iets tegen de Joden te schrijven. En karakteristiek vooral, de moderne theologie, blijft ten deze niet achter, maar staat (…) in de voorste rij.” (blz 9)
Dit Joodse geschrift kun je lezen als een pleidooi om de onopgeefbare verbondenheid van de kerk met het volk Israël steeds opnieuw te belijden en zeker niet los te laten. Zo gezien is het artikel in de kerkorde van de PKN om deze verbondenheid gestalte te geven een wat laat antwoord op die vraag uit 1883! In zijn slotwoord schrijft Moscoviter: “Moge het mij zijn gegeven, door dit werk iets te hebben bijgedragen tot dat grote doel: Wederkerige verdraagzaamheid en vrede, welwillendheid en humaan oordeel bij Christen en Jood” (blz 476). In onze dagen zou deze man waarschijnlijk met vreugde deel hebben genomen aan het Overlegorgaan van Joden en Christenen (OJEC).
Piet Warners, maart 2019
© Classicale Werkgroep Kerk en Israël Utrecht