-
Antisemitisme en Sjoa
-
Bijbel
- "De binding van Isaäk"
- “U moet uw naaste liefhebben als uzelf”
- De Gezalfden
- De mens en de tuin
- De Messias moet nog komen?
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- De werken der barmhartigheid
- Een godsgetal
- Een Joodse jongen - bar mitswa
- Een Joodse jongen - besnijdenis
- Een Joodse jongen - lossen van de eerstgeborene
- Een Psalm voor Esther
- Hanna in 1 Samuël 1
- Hart van Tora
- Het Lied aan de Zee
- Jezus de Nazoreeër
- Lankmoedigheid
- Loof de Eeuwige, want Hij is goed (Psalm 136)
- Melaats!
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Ondertussen
- Ruth
- Stad en Lande
- Tijdindeling
- Van God gesproken
- Verbonden
- Verzoening met Esau
- Overige (12) Invouwen
-
Geschiedenis
- 9/11
- Archeologie en geloof
- Bevrijdingen herdenken
- De Davidster
- De Essenen
- De Farizeeën - Hoeders van het Verbond
- De Mystieke Molen
- De niet vergeten ramp van 1492
- De Sadduceeën – de partij van Toen en Poen
- De WIZO
- Een geschiedenis apart
- Een synagoge in Marokko
- Goede wil
- Het feest van de lichtjes
- Het Joods monument in Woerden
- Het Joodse verleden van Recife
- Het koninkrijk Juda
- Hoe lang nog?
- Hy droegh onse smerten
- Jeruzalem - stad van vele namen
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Joods leven in Moskou
- Jubileum
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Ook Stolpersteine in Utrecht
- Opdat wij niet vergeten
- Respect
- Vasten in de zomer
- Wie schrijft onze geschiedenis?
- Yad Vashem
- Overige (16) Invouwen
-
Jodendom algemeen
-
Joods leven
- ‘Op het leven!’... of ‘Daar ga je!’...
- (Joods) bidden (2): formuliergebeden
- (Joods) bidden: hoe bidden?
- Bekentenis
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- De talliet
- Franje die ertoe doet
- Gedachtenis aan de gestorvenen
- Geen amulet
- Het keppeltje
- Het servies
- Hoor Israël...
- Jad
- Jahrzeit; de verjaardag van het overlijden
- Je brood - een zegen
- Je kinderen zegenen
- Joods bidden (3): Het achttiengebed
- Joods leerhuis: een traditie van permanent leren
- Kasjroet – kieskeurig leven
- Matan Tora
- Menora en Chanoekia
- Op bezoek in de synagoge
- Op je hart binden
- Over gebed en ‘kawwana’ (innerlijke toewijding)
- Ritueel slachten: dieronvriendelijk?
- Schrijf het aan je poorten
- Tafelgebeden
- Tefilien
- Overige (13) Invouwen
-
Kalender
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Chanoeka
- Chanoeka
- Chanoeka: feest van de Tempelvernieuwing
- Dak (soekot)
- Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
- De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
- Het leven van de tijd tussen Maan en Zon
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Jom Kippoer: Grote Verzoendag
- Lag Ba'omer
- Maanden en jaren
- Mimoena
- Nieuwe maan
- Over de sjofar
- Pesach: Joods Pasen
- Pinksteren : ‘gewoon’ Joods
- Poeriem
- Poeriem
- Poeriem: Lotenfeest
- Rosj Hasjana: Joods Nieuwjaar
- Simchat Tora: Vreugde der Wet
- Sjavoeot: Wekenfeest
- Soekot: Loofhuttenfeest
- TISJA BE’AV, een treurdag in de zomer
- Toe bisj’vat, ‘het nieuwjaar voor de bomen’
- Toe Bisjvat: Nieuwjaar voor de bomen
- Vreugde der Wet
- Weken van troost en inkeer
- Weken van troost en inkeer
- Woord en Geest
- Zuurdesem
- Overige (19) Invouwen
-
Kerk en Israël
- Antisemitisme
- Antisemitisme - het volk en de volken
- Basiscursus Kerk & Israël
- Belijden in beleid
- Chagall en het kruis
- De Gezalfden
- De Israëlzondag
- De Israëlzondag: meer nog dan anders!
- De Messias moet nog komen?
- Een kerstboom in Jeruzalem?
- Een lichtje dat je moet koesteren
- Een unieke rol
- Eredienst en schriftlezing, oog in oog met Israël
- Israëlzondag
- Jeruzalem in de Joodse liturgie
- Jezus de Nazoreeër
- Lezen Joden en christenen dezelfde Bijbel?
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Ondertussen
- Onopgeefbaar verbonden
- Onopgeefbaar verbonden met het volk Israël
- Onopgeefbare verbondenheid met Israël vandaag
- Sjabbat in Israël: “motsé sjabbat”
- Van God gesproken
- Verwarring rond “Israël”
- Vroegchristelijke beeldvorming
- Wie is toch deze?
- Zes weken de tijd voor F.W. Marquardt....
- Zoek vrede en jaag haar na (Psalm 34:15)
- Overige (15) Invouwen
-
Land Israël
- 25 vragen over Israël en het Midden-Oosten
- Archeologie en geloof
- De Gouden Stad
- De hand van Mirjam
- De Menora voor de Knesset
- Een herinnering
- Een Joodse of een Israëlische staat?
- Gedenk de sjabbat en de zondag...
- Heilig(e) land lopers ?
- Het Volk van het Boek
- Jeruzalem, voor ik jou vergeet...
- Naar de toekomst
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Onafhankelijkheidsdag in Israël (1998)
- Opdat wij niet vergeten
- Sjabbat in Israël: 'kabbalat sjabbat'
- Studeren in een oelpan
- Vredeswerk in Israël
- Vredeswerk in Israël
- Yad Vashem
- Overige (6) Invouwen
-
Meditatief
-
Recensies
- 'Joden en woorden' en 'Geschiedenis van de Joden'
- Abraham / Ibrahim
- Avinoe - het Onze Vader een joods gebed
- Christelijk spreken over God
- De Reformatie, het Oude Testament en de Joden
- De zonen van Korach
- Een gebroken wereld heel maken
- Fragmenten uit de Bijbel, vanuit Joodse beleving verbeeld en toegelicht
- Het Nieuwe Testament en de Talmud | Salomon Jacob Moscoviter (1827-1912)
- Hoe Joods wil je het hebben?
- Joden in Suriname
- Jodenhaat, Leven op de Westoever, Herinneringen
- Luther
- Managen met Mozes
- Omgaan met de bijbel
- Ontwakend Jodendom
- Parels van Wijsheid
- Tora - de vijf boeken van Mozes
- Tora lezen
- Via de rabbijnen naar het Nieuwe Testament
- Zijn bloed zij over ons ... (Mattheüs 27: 25)
- Overige (6) Invouwen
-
Reisverslagen
Vroegchristelijke beeldvorming
Handelingen beschrijft de apostelen, vooral Petrus en Paulus, bezig met het stichten van gemeenten, Petrus wervend onder Joden, Paulus onder heidenen. Er komen zodoende twee soorten gemeenten, Joods–christelijke en heiden–christelijke. In Handelingen blijkt veel goede wil nodig om het conflicten tussen die twee tot een vreedzame oplossing te brengen.
Na de Joodse opstand tegen de Romeinen waaraan de christenen niet meededen, horen we niet veel meer over de Joods-christelijke gemeenten.
De kerk is uit de synagoge geboren. Het antisemitisme is uit de kerk geboren. Beelden liegen niet. Aan de hand van afbeeldingen uit onze oude kerkgeschiedenis laat Dr. E.van den Brink, kunsthistoricus en auteur van het boek “Van Romeins tot Romaans “, die vroegchristelijke beeldvorming zien.
Op een eerste afbeelding zijn de kerk uit de heidenen en de kerk uit de Joden nog vrouwen van gelijke rang. Na de vijfde eeuw verdwijnen ze uit de traditie.
Daarna komt de Joods-christelijke kerk nog in beeld, maar de synagoge niet meer. Een mozaïek uit San Clemente (Rome, 12e eeuw) bijvoorbeeld: onderaan het mozaïek loopt een rijtje schapen van links en van rechts naar een lam met een nimbus in het midden, onder het kruis met het lichaam van de Christus. De linkse schapen komen uit Bethlehem, de rechtse uit Jeruzalem, de heiden-christelijke en de Joods-christelijke. Maar het kerkvolk was dat allang vergeten.
In de kathedraal in Straatsburg staat een geblinddoekte synagoge afgebeeld (± 1220). De wetstafels glijden uit haar linkerhand, de rechter houdt een gebroken vaandel vast, het vaandel vodderig erom gewonden.
Na 1000 verschijnen de Joden met Joodse kenmerken: kromme neus en een punthoed, op een miniatuur uit Berlijn met als onderwerp: “Joden beramen de dood van Jezus”. Jezus en de apostelen hebben deze kenmerken niet. Maar vrijwel geen bijbelse Jood ontkomt eraan.
Het Vierde Lateraans Concilie (1215) beveelt dat Joden door kledingkenmerken herkenbaar moeten zijn – de Jodenster is geen heidense uitvinding, maar van de middeleeuwse kerk.
Met de kruistochten is de kerk definitief antisemitisch geworden.
Een bijzondere vrouw is Hildegard von Bingen. Een miniatuur (1165) toont haar visioen: de synagoge met aan haar borst Mozes met zijn wetstafels, onder haar hart Abraham met een offermes en in haar buik andere profeten.
Zij noemt de synagoge : “De moeder van de vleeswording van onze Heer, de Zoon Gods”.
Wij als kerk hadden in de laatste wereldoorlog beter kunnen weten.
Tjitske van Winzum – Smid.
(naar: “Interpretatie”, juli 2006)
gepubliceerd 2008