-
Jodendom algemeen
- Chanoeka
- Vroege chassidiem
- Uw wil geschiede
- Recht en Gerechtigheid
- Ritueel slachten: dieronvriendelijk?
- Bekentenis
- Traditie en Leerhuis
- Menora en Chanoekia
- Chagall en de Bijbelse verhalen
- Tafelgebeden
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- Mimoena
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Joods leerhuis: een traditie van permanent leren
- “Niet joden, maar Joden”
- Lankmoedigheid
- Joods bidden (3): Het achttiengebed
- (Joods) bidden (2): formuliergebeden
- (Joods) bidden: hoe bidden?
- Jeruzalem - stad van vele namen
- Joodse vrouwen en de Tora studie
- Het Volk van het Boek
- Messiasverwachting
- Op bezoek in de synagoge
- De Sadduceeën – de partij van Toen en Poen
- Tefilien
- Schrijf het aan je poorten
- De talliet
- Gedachtenis aan de gestorvenen
- Kasjroet – kieskeurig leven
- Maanden en jaren
- Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
- Sjabbat
- Rosj Hasjana: Joods Nieuwjaar
- Jom Kippoer: Grote Verzoendag
- Soekot: Loofhuttenfeest
- Simchat Tora: Vreugde der Wet
- Chanoeka: feest van de Tempelvernieuwing
- Poeriem: Lotenfeest
- Poeriem
- Pesach: Joods Pasen
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
- Lag Ba'omer
- Sjavoeot: Wekenfeest
- Weken van troost en inkeer
- De Davidster
- Geen amulet
- Op je hart binden
- Franje die ertoe doet
- Het keppeltje
- Het servies
- ‘Op het leven!’... of ‘Daar ga je!’...
- Jad
- "De binding van Isaäk"
- De Farizeeën - Hoeders van het Verbond
- De Essenen
- De Messias moet nog komen
- Een Joodse jongen - besnijdenis
- Een Joodse jongen - bar mitswa
- Geboren onder een goed gesternte
- Zuiver eten
- De WIZO
- Over gebed en ‘kawwana’ (innerlijke toewijding)
- Een Joodse jongen - lossen van de eerstgeborene
- Overige (50) Invouwen
-
Joods leven
-
Kalender
- TISJA BE’AV, een treurdag in de zomer
- Pinksteren : ‘gewoon’ Joods
- Dak (soekot)
- Weken van troost en inkeer
- Toe bisj’vat, ‘het nieuwjaar voor de bomen’
- Jom Hasjoa
- Het leven van de tijd tussen Maan en Zon
- Vreugde der Wet
- Nieuwe maan
- Zuurdesem
- Jom HaSjoa
- Poeriem
- Toe Bisjvat: Nieuwjaar voor de bomen
- Chanoeka
- Over de sjofar
-
Bijbel
- Een godsgetal
- “U moet uw naaste liefhebben als uzelf”
- Loof de Eeuwige, want Hij is goed (Psalm 136)
- De werken der barmhartigheid
- Een Psalm voor Esther
- Verbonden
- Hart van Tora
- Stad en Lande
- Ruth
- Het Lied aan de Zee
- De mens en de tuin
- Melaats!
- Verzoening met Esau
- Tijdindeling
- Hanna in 1 Samuël 1
- Lankmoedigheid
- Nazireeër of Nazoreeër?
- De Gezalfden
- Van God gesproken
- De Messias moet nog komen?
- Ondertussen
- Je brood - een zegen
- Je kinderen zegenen
- De Nieuwe Maan, rest van een feest
- Rosj Hasjana: Joods Nieuwjaar
- Jom Kippoer: Grote Verzoendag
- Pesach: Joods Pasen
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
- Lag Ba'omer
- Sjavoeot: Wekenfeest
- Woord en Geest
- Geen amulet
- "De binding van Isaäk"
- Jezus de Nazoreeër
- Een Joodse jongen - besnijdenis
- Een Joodse jongen - bar mitswa
- Zuiver eten
- Een Joodse jongen - lossen van de eerstgeborene
- Overige (24) Invouwen
-
Geschiedenis
- 9/11
- Goede wil
- De niet vergeten ramp van 1492
- Hoe lang nog?
- Jubileum
- Hy droegh onse smerten
- Joods leven in Moskou
- Ook Stolpersteine in Utrecht
- Wie schrijft onze geschiedenis?
- Het Joodse verleden van Recife
- Een geschiedenis apart
- Een synagoge in Marokko
- Respect
- De Mystieke Molen
- Jom HaSjoa
- Vasten in de zomer
- Het Joods monument in Woerden
- Het koninkrijk Juda
- Het feest van de lichtjes
- Opdat wij niet vergeten
- Jeruzalem - stad van vele namen
- Archeologie en geloof
- Yad Vashem
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- De Sadduceeën – de partij van Toen en Poen
- Chanoeka: feest van de Tempelvernieuwing
- Poeriem: Lotenfeest
- Poeriem
- De Davidster
- De Farizeeën - Hoeders van het Verbond
- De Essenen
- De WIZO
- Bevrijdingen herdenken
- Overige (18) Invouwen
-
Sjoa
-
Antisemitisme
-
Land Israël
- De Gouden Stad
- Heilig(e) land lopers ?
- Een herinnering
- Jeruzalem, voor ik jou vergeet...
- Sjabbat in Israël: 'kabbalat sjabbat'
- Gedenk de sjabbat en de zondag...
- Vredeswerk in Israël
- Opdat wij niet vergeten
- Het Volk van het Boek
- Archeologie en geloof
- Yad Vashem
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- De Menora voor de Knesset
- Onafhankelijkheidsdag in Israël (1998)
- De hand van Mirjam
- Studeren in een oelpan
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Vredeswerk in Israël
- Een Joodse of een Israëlische staat?
- Overige (4) Invouwen
-
Kerk en Israël
- Antisemitisme - het volk en de volken
- Een lichtje dat je moet koesteren
- Verwarring rond “Israël”
- Onopgeefbaar verbonden met het volk Israël
- Vroegchristelijke beeldvorming
- Een unieke rol
- Jeruzalem in de Joodse liturgie
- Sjabbat in Israël: “motsé sjabbat”
- Chagall en het kruis
- Zoek vrede en jaag haar na (Psalm 34:15)
- Onopgeefbare verbondenheid met Israël vandaag
- Zes weken de tijd voor F.W. Marquardt....
- Eredienst en schriftlezing, oog in oog met Israël
- De Israëlzondag: meer nog dan anders!
- Nazireeër of Nazoreeër?
- De Gezalfden
- Van God gesproken
- Israëlzondag
- De Messias moet nog komen?
- De Israëlzondag
- Ondertussen
- Je brood - een zegen
- Je kinderen zegenen
- Antisemitisme
- Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
- Woord en Geest
- Lezen Joden en christenen dezelfde Bijbel?
- Wie is toch deze?
- Jezus de Nazoreeër
- Een kerstboom in Jeruzalem?
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Onopgeefbaar verbonden
- Basiscursus Kerk & Israël
- Belijden in beleid
- Overige (19) Invouwen
-
Reisverslagen
-
Recensies
- Het Nieuwe Testament en de Talmud | Salomon Jacob Moscoviter (1827-1912)
- De zonen van Korach
- Via de rabbijnen naar het Nieuwe Testament
- Omgaan met de bijbel
- Zijn bloed zij over ons ... (Mattheüs 27: 25)
- Managen met Mozes
- De Reformatie, het Oude Testament en de Joden
- Avinoe - het Onze Vader een joods gebed
- Tora lezen
- Christelijk spreken over God
- Luther
- Abraham / Ibrahim
- Jodenhaat, Leven op de Westoever, Herinneringen
- Hoe Joods wil je het hebben?
- Joden in Suriname
- 'Joden en woorden' en 'Geschiedenis van de Joden'
- Een gebroken wereld heel maken
- Overige (2) Invouwen
-
Meditatief
Stad en Lande
In het Nederlands spreken we van landbouw, in het Hebreeuws zeggen we: de mens dient de akker en hij bouwt een stad.
In Genesis 4 wordt Kaïn, de landbouwer, na de moord op Abel verdreven van het land, de akker zal hem niet meer voeden. Wat moet hij dan? Hij gaat een stad bouwen.
Rabbijn Samson Hirsch (1808 -1888) schrijft daarbij in zijn commentaar (1867):
“Met hem begint iets nieuws: de stad. De akker was hem ontzegd, wat blijft hem? Hij kan alleen nog zichzelf exploiteren. Daarom wordt hij stedenbouwer. In de stad gaat het om werk van mensen, om het ontwikkelen van de mogelijkheden die in de mens liggen, om kunst en ambacht en industrie. Op het land groeit de vrucht van de akker, in de stad bloeien de mensen als het kruid der aarde (Psalm 72,16).
Dit verschil tussen stad en land vinden we ook in Tora: het land is door Jozua verdeeld onder de twaalf stammen, maar de Levieten bezitten geen land, zij krijgen steden om in te wonen. En de doodslager vindt een toevlucht in de vrijsteden (Numeri 35), zij worden van de akker verbannen.
Zo ook Leviticus 25: het land zal niet voor altijd verkocht worden, in het Jubeljaar komt het terug; land is erfdeel, daarom kon Naboth zijn wijngaard niet overdragen aan Achab. De huizen in de dorpen worden bij de akker gerekend, maar huizen in een ommuurde stad, die kunnen wel definitief verkocht worden. Alleen de huizen van Levieten in hun steden komen terug in het Jubeljaar. “
Kaïn en Abel worden vaak zwart-wit tegenover elkaar gezet, maar in Genesis 4 vind je dat niet terug als je goed leest. Doodslag is natuurlijk slecht, maar Kaïn mag wel verder onder Gods bescherming. De mens kan veel kwaad doen, maar hij is niet uitsluitend kwaad.
Zoiets geldt ook voor de stad. Naast Sodom en Babel staat Jeruzalem. En in Openbaring staat Babylon voor de Godsvijandige macht maar het eindvisioen laat ons een nieuw Jeruzalem zien, een stad aan de rivier, net als Babel, waar vruchten groeien, als in Eden. De wereld is dan gezuiverd en verzoend met God.
Wybrand Ganzevoort, 2016
© Classicale Werkgroep Kerk en Israël Utrecht