Het servies

De spijswetten (kasjroet) zijn een belangrijk onderdeel in een Joods huishouden.
Altijd dient men onderscheid te maken tussen melk- en vleeskost.
In Exodus 23:19 staat dat het verboden is om “een bokje in de melk van zijn moeder te koken”. Uit deze brontekst is een manier van leven ontstaan die zich uitstrekt tot de alledaagse dingen. Zo moet ook het serviesgoed koosjer zijn. Dikwijls is men in het bezit van twee serviezen: een servies voor melkproducten (melkservies) en een servies voor vleesproducten (vleesservies). Maar ook van twee bestekken, schotels, pannen enz. Dit kan uitlopen op aparte aanrechten en huishoudelijke apparaten.

Voor de sjabbat wordt de tafel feestelijk gedekt en op de gestelde tijd steekt de vrouw des huizes de sjabbatskaarsen of aan en spreekt er de zegen over uit. De sjabbat wordt door het hoofd van de tafel, geheiligd door het ritueel van de kidoesj en gebruikt daarvoor een kidoesjbeker. Op een speciale broodplank liggen twee challe broden, bedekt door een challe-kleedje. Aan het einde van de sjabbat gebruikt men een beker wijn, een gevlochten kaars, geurige kruiden, en soms wordt dat alles op een versierd bord gezet.

Een Pesach viering kost meer voorbereiding. Eerst wordt er grote schoonmaak gehouden (vroeger werd ook bij mij thuis vóór Pasen het huis ‘met bezemen gekeerd’) en alle zuurdesem wordt uit huis verwijderd. Het servies, het bestek, de potten en pannen worden gereinigd van zuurdesem (chameets). Tegenwoordig hebben veel gezinnen een apart servies, bestek, extra pannen etc. die speciaal voor Pesach zijn bestemd en gedurende de rest van het jaar in een gesloten kast bewaard worden. Op de sederschotel worden de pesachsymbolen gelegd. Het bord kan eenvoudig of prachtig versierd zijn. Daarop komen de symbolen: matzes, gebraden (lams)botje; geroosterd ei, bakje zout water, sla/radijs, bitter kruid en charoset. Deze symbolen worden niet gegeten.
De overige matzes, charoset en de rest van de maaltijd staan in schotels op tafel. Op tafel staan verder de wijnglazen en ook voor de profeet Elia wordt er gedekt en een wijnglas neergezet. Verder heeft men een waskom en schenkkan nodig voor de (symbolische) handwassing.

Het servies op zich is niet belangrijk, maar het is voor een Jood belangrijk om bewust te kiezen voor, en te handelen naar de gegeven voorschriften om zo zichzelf te heiligen voor de Eeuwige.

Sippy Klercq

gepubliceerd 2006