De zonen van Korach

In Numeri 16 komt Korach in opstand tegen Mozes, en daar zegt hij (vs 4): Deze vergadering, allen zijn zij heilig. Avraham Burg in zijn aangrijpende boek De Holocaust is voorbij herkent daarin een diepgaand verschil van inzicht: Israël is heilig, volk van God, maar automatisch? Zij wel en anderen niet? Voor Korach is dat wel zo, maar voor Mozes niet. Voor Mozes is het eerder een opdracht. Heiligheid is niet aangeboren maar moet verworven worden. Israël mag in het Land wonen, maar dat is niet vanzelfsprekend, dat vraagt gerechtigheid. God met ons? Ja, als wij naar Hem horen, maar niet automatisch.

De vraag is nog steeds actueel, veel Joodse nationalisten denken nog steeds als Korach, schrijft Burg.
Avraham Burg (1955) is duidelijk heel kritisch over het beleid van de staat Israël. Zijn kritiek is niet die van een buitenstaander, het is een stem van binnenuit. Zijn vader was minister in de regering van Ben Goerion; hijzelf was parachutist, was lid van de Knesset vanaf 1988 en voorzitter 1999-2003, en even waarnemend president. Hij was ook voorzitter van de World Zionist Organization. Kritiek uit zijn pen klinkt dan ook heel anders dan kritiek van buitenaf.

Zijn boek gaat over de Sjoa, de Holocaust, en dan vooral over de manier waarop die in Israël beleefd en benut wordt. Alles wordt gemeten aan de Sjoa. Elk trauma wordt vergeleken met de Sjoa en dan is het veel minder, want de Sjoa is uniek.
Nooit Meer Sjoa! Natuurlijk! Maar dan moet dat gelden niet alleen voor Joden, maar voor elke mens. Burg signaleert dat die les in de wereld beter geleerd is dan in Israël. De gevoeligheid voor mensenrechten en schendingen daarvan is veel groter geworden, maar in Israël zijn er te veel die alleen Joden als slachtoffer erkennen. Israël zit vast in een diepe argwaan tegen de niet-Joodse wereld, en maakt zo stappen naar vrede en verzoening erg moeilijk.
De zonen van Korach heersen nog altijd onomstreden over de Joodse identiteit.
Zo schrijft Burg.

Op 4 mei 2010 is Burg in het tv-programma het Derde Testament aan het woord gekomen. Via internet (www.ncrv.nl) is het nog te zien en te horen. Een indrukwekkend verhaal, en het is hoopgevend dat in Israël ook deze stemmen klinken en gehoord worden.

Wybrand Ganzevoort

gepubliceerd 2010