-
Antisemitisme en Sjoa
-
Bijbel
- "De binding van Isaäk"
- “U moet uw naaste liefhebben als uzelf”
- De Gezalfden
- De mens en de tuin
- De Messias moet nog komen?
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- De werken der barmhartigheid
- Een godsgetal
- Een Joodse jongen - bar mitswa
- Een Joodse jongen - besnijdenis
- Een Joodse jongen - lossen van de eerstgeborene
- Een Psalm voor Esther
- Hanna in 1 Samuël 1
- Hart van Tora
- Het Lied aan de Zee
- Jezus de Nazoreeër
- Lankmoedigheid
- Loof de Eeuwige, want Hij is goed (Psalm 136)
- Melaats!
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Ondertussen
- Ruth
- Stad en Lande
- Tijdindeling
- Van God gesproken
- Verbonden
- Verzoening met Esau
- Overige (12) Invouwen
-
Geschiedenis
- 9/11
- Archeologie en geloof
- Bevrijdingen herdenken
- De Davidster
- De Essenen
- De Farizeeën - Hoeders van het Verbond
- De Mystieke Molen
- De niet vergeten ramp van 1492
- De Sadduceeën – de partij van Toen en Poen
- De WIZO
- Een geschiedenis apart
- Een synagoge in Marokko
- Goede wil
- Het feest van de lichtjes
- Het Joods monument in Woerden
- Het Joodse verleden van Recife
- Het koninkrijk Juda
- Hoe lang nog?
- Hy droegh onse smerten
- Jeruzalem - stad van vele namen
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Joods leven in Moskou
- Jubileum
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Ook Stolpersteine in Utrecht
- Opdat wij niet vergeten
- Respect
- Vasten in de zomer
- Wie schrijft onze geschiedenis?
- Yad Vashem
- Overige (16) Invouwen
-
Jodendom algemeen
-
Joods leven
- ‘Op het leven!’... of ‘Daar ga je!’...
- (Joods) bidden (2): formuliergebeden
- (Joods) bidden: hoe bidden?
- Bekentenis
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- De talliet
- Franje die ertoe doet
- Gedachtenis aan de gestorvenen
- Geen amulet
- Het keppeltje
- Het servies
- Hoor Israël...
- Jad
- Jahrzeit; de verjaardag van het overlijden
- Je brood - een zegen
- Je kinderen zegenen
- Joods bidden (3): Het achttiengebed
- Joods leerhuis: een traditie van permanent leren
- Kasjroet – kieskeurig leven
- Matan Tora
- Menora en Chanoekia
- Op bezoek in de synagoge
- Op je hart binden
- Over gebed en ‘kawwana’ (innerlijke toewijding)
- Ritueel slachten: dieronvriendelijk?
- Schrijf het aan je poorten
- Tafelgebeden
- Tefilien
- Overige (13) Invouwen
-
Kalender
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Chanoeka
- Chanoeka
- Chanoeka: feest van de Tempelvernieuwing
- Dak (soekot)
- Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
- De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
- Het leven van de tijd tussen Maan en Zon
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Jom Kippoer: Grote Verzoendag
- Lag Ba'omer
- Maanden en jaren
- Mimoena
- Nieuwe maan
- Over de sjofar
- Pesach: Joods Pasen
- Pinksteren : ‘gewoon’ Joods
- Poeriem
- Poeriem
- Poeriem: Lotenfeest
- Rosj Hasjana: Joods Nieuwjaar
- Simchat Tora: Vreugde der Wet
- Sjavoeot: Wekenfeest
- Soekot: Loofhuttenfeest
- TISJA BE’AV, een treurdag in de zomer
- Toe bisj’vat, ‘het nieuwjaar voor de bomen’
- Toe Bisjvat: Nieuwjaar voor de bomen
- Vreugde der Wet
- Weken van troost en inkeer
- Weken van troost en inkeer
- Woord en Geest
- Zuurdesem
- Overige (19) Invouwen
-
Kerk en Israël
- Antisemitisme
- Antisemitisme - het volk en de volken
- Basiscursus Kerk & Israël
- Belijden in beleid
- Chagall en het kruis
- De Gezalfden
- De Israëlzondag
- De Israëlzondag: meer nog dan anders!
- De Messias moet nog komen?
- Een kerstboom in Jeruzalem?
- Een lichtje dat je moet koesteren
- Een unieke rol
- Eredienst en schriftlezing, oog in oog met Israël
- Israëlzondag
- Jeruzalem in de Joodse liturgie
- Jezus de Nazoreeër
- Lezen Joden en christenen dezelfde Bijbel?
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Ondertussen
- Onopgeefbaar verbonden
- Onopgeefbaar verbonden met het volk Israël
- Onopgeefbare verbondenheid met Israël vandaag
- Sjabbat in Israël: “motsé sjabbat”
- Van God gesproken
- Verwarring rond “Israël”
- Vroegchristelijke beeldvorming
- Wie is toch deze?
- Zes weken de tijd voor F.W. Marquardt....
- Zoek vrede en jaag haar na (Psalm 34:15)
- Overige (15) Invouwen
-
Land Israël
- 25 vragen over Israël en het Midden-Oosten
- Archeologie en geloof
- De Gouden Stad
- De hand van Mirjam
- De Menora voor de Knesset
- Een herinnering
- Een Joodse of een Israëlische staat?
- Gedenk de sjabbat en de zondag...
- Heilig(e) land lopers ?
- Het Volk van het Boek
- Jeruzalem, voor ik jou vergeet...
- Naar de toekomst
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Onafhankelijkheidsdag in Israël (1998)
- Opdat wij niet vergeten
- Sjabbat in Israël: 'kabbalat sjabbat'
- Studeren in een oelpan
- Vredeswerk in Israël
- Vredeswerk in Israël
- Yad Vashem
- Overige (6) Invouwen
-
Meditatief
-
Recensies
- 'Joden en woorden' en 'Geschiedenis van de Joden'
- Abraham / Ibrahim
- Avinoe - het Onze Vader een joods gebed
- Christelijk spreken over God
- De Reformatie, het Oude Testament en de Joden
- De zonen van Korach
- Een gebroken wereld heel maken
- Fragmenten uit de Bijbel, vanuit Joodse beleving verbeeld en toegelicht
- Het Nieuwe Testament en de Talmud | Salomon Jacob Moscoviter (1827-1912)
- Hoe Joods wil je het hebben?
- Joden in Suriname
- Jodenhaat, Leven op de Westoever, Herinneringen
- Luther
- Managen met Mozes
- Omgaan met de bijbel
- Ontwakend Jodendom
- Parels van Wijsheid
- Tora - de vijf boeken van Mozes
- Tora lezen
- Via de rabbijnen naar het Nieuwe Testament
- Zijn bloed zij over ons ... (Mattheüs 27: 25)
- Overige (6) Invouwen
-
Reisverslagen
Jom HaSjoa (2)
Telken jare gedenkt het Joodse volk over de hele wereld de moord op de 6 miljoen Joden die in de Tweede Wereldoorlog omgebracht zijn. Op de Joodse kalender is het dan 27 nisan,
12 dagen na Pesach. Die dag van gedachtenis heet Jom haSjoa, dag der vernietiging.
Vaak hoor je die moord nog Holocaust noemen, brandoffer, maar dat woord gebruiken Joden liever niet. De doden hebben niets geofferd, ze zijn vermoord. Het Nazi-bewind wilde hen vernietigen, uitroeien, zelfs hun namen moesten worden weggevaagd. Bijna is dat voornemen geslaagd. Deze oorlog heeft Hitler bijna gewonnen.
Dat moeten we blijven gedenken. Ook wij, zeker ook wij, want wij waren getuigen. En hoe reageerden wij? Sommigen kozen voor verzet, sommigen voor medewerking met de Duitsers, de meesten hielden zich in angst en machteloosheid afzijdig.
Er zijn dagen van gedenken.
Op 27 januari 1945 hebben de Russische legers Auschwitz bevrijd, en 27 januari is een dag van gedenken. Nu ook internationaal sinds de Verenigde Naties in 2005 zo besloten hebben. Maar eerder al heeft Israël besloten een speciale gedenkdag in te stellen. Er waren voorstellen om de Sjoa te herdenken op de 9e av, de vastendag om de val van Jeruzalem en de verwoesting van de Tempel, of op een andere vastendag, maar daarmee zou aan het unieke karakter van de Sjoa niet genoeg recht gedaan worden.
De overlevenden van het getto van Warschau vroegen om 19 april, omdat op die dag in 1943 de opstand in het getto begon. Maar dat was (in het jaar van de vaststelling van Jom HaSjoa) op 14 nisan, de dag voor Pesach. Uiteindelijk koos men voor 27 nisan, en sinds 1959 is dat de officiële gedenkdag.
Zo hier en daar in de kerken wordt een begin gemaakt met het mee-gedenken. Het lijkt me heel goed als dat veel meer nadruk en aandacht krijgt. We leven na Auschwitz, en we kunnen niet doen alsof er niets gebeurd is. Dan verraden we Israël opnieuw, door afzijdig te blijven, door te vergeten. Schuld kun je alleen verwerken door het verleden eerlijk onder ogen te zien, hoe pijnlijk dat ook is.
Wybrand Ganzevoort
gepubliceerd 2006