-
Antisemitisme en Sjoa
-
Bijbel
- "De binding van Isaäk"
- “U moet uw naaste liefhebben als uzelf”
- De Gezalfden
- De mens en de tuin
- De Messias moet nog komen?
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- De werken der barmhartigheid
- Een godsgetal
- Een Joodse jongen - bar mitswa
- Een Joodse jongen - besnijdenis
- Een Joodse jongen - lossen van de eerstgeborene
- Een Psalm voor Esther
- Hanna in 1 Samuël 1
- Hart van Tora
- Het Lied aan de Zee
- Jezus de Nazoreeër
- Lankmoedigheid
- Loof de Eeuwige, want Hij is goed (Psalm 136)
- Melaats!
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Ondertussen
- Ruth
- Stad en Lande
- Tijdindeling
- Van God gesproken
- Verbonden
- Verzoening met Esau
- Overige (12) Invouwen
-
Geschiedenis
- 9/11
- Archeologie en geloof
- Bevrijdingen herdenken
- De Davidster
- De Essenen
- De Farizeeën - Hoeders van het Verbond
- De Mystieke Molen
- De niet vergeten ramp van 1492
- De Sadduceeën – de partij van Toen en Poen
- De WIZO
- Een geschiedenis apart
- Een synagoge in Marokko
- Goede wil
- Het feest van de lichtjes
- Het Joods monument in Woerden
- Het Joodse verleden van Recife
- Het koninkrijk Juda
- Hoe lang nog?
- Hy droegh onse smerten
- Jeruzalem - stad van vele namen
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Joods leven in Moskou
- Jubileum
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Ook Stolpersteine in Utrecht
- Opdat wij niet vergeten
- Respect
- Vasten in de zomer
- Wie schrijft onze geschiedenis?
- Yad Vashem
- Overige (16) Invouwen
-
Jodendom algemeen
-
Joods leven
- ‘Op het leven!’... of ‘Daar ga je!’...
- (Joods) bidden (2): formuliergebeden
- (Joods) bidden: hoe bidden?
- Bekentenis
- De priesterlijke zegen - Numeri 6:24-29
- De talliet
- Franje die ertoe doet
- Gedachtenis aan de gestorvenen
- Geen amulet
- Het keppeltje
- Het servies
- Hoor Israël...
- Jad
- Jahrzeit; de verjaardag van het overlijden
- Je brood - een zegen
- Je kinderen zegenen
- Joods bidden (3): Het achttiengebed
- Joods leerhuis: een traditie van permanent leren
- Kasjroet – kieskeurig leven
- Matan Tora
- Menora en Chanoekia
- Op bezoek in de synagoge
- Op je hart binden
- Over gebed en ‘kawwana’ (innerlijke toewijding)
- Ritueel slachten: dieronvriendelijk?
- Schrijf het aan je poorten
- Tafelgebeden
- Tefilien
- Overige (13) Invouwen
-
Kalender
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Bevrijding... waartoe? De boodschap van Pesach
- Chanoeka
- Chanoeka
- Chanoeka: feest van de Tempelvernieuwing
- Dak (soekot)
- Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
- De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
- Het leven van de tijd tussen Maan en Zon
- Jom Hasjoa (1)
- Jom HaSjoa (2)
- Jom Kippoer: Grote Verzoendag
- Lag Ba'omer
- Maanden en jaren
- Mimoena
- Nieuwe maan
- Over de sjofar
- Pesach: Joods Pasen
- Pinksteren : ‘gewoon’ Joods
- Poeriem
- Poeriem
- Poeriem: Lotenfeest
- Rosj Hasjana: Joods Nieuwjaar
- Simchat Tora: Vreugde der Wet
- Sjavoeot: Wekenfeest
- Soekot: Loofhuttenfeest
- TISJA BE’AV, een treurdag in de zomer
- Toe bisj’vat, ‘het nieuwjaar voor de bomen’
- Toe Bisjvat: Nieuwjaar voor de bomen
- Vreugde der Wet
- Weken van troost en inkeer
- Weken van troost en inkeer
- Woord en Geest
- Zuurdesem
- Overige (19) Invouwen
-
Kerk en Israël
- Antisemitisme
- Antisemitisme - het volk en de volken
- Basiscursus Kerk & Israël
- Belijden in beleid
- Chagall en het kruis
- De Gezalfden
- De Israëlzondag
- De Israëlzondag: meer nog dan anders!
- De Messias moet nog komen?
- Een kerstboom in Jeruzalem?
- Een lichtje dat je moet koesteren
- Een unieke rol
- Eredienst en schriftlezing, oog in oog met Israël
- Israëlzondag
- Jeruzalem in de Joodse liturgie
- Jezus de Nazoreeër
- Lezen Joden en christenen dezelfde Bijbel?
- Nazireeër of Nazoreeër?
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Ondertussen
- Onopgeefbaar verbonden
- Onopgeefbaar verbonden met het volk Israël
- Onopgeefbare verbondenheid met Israël vandaag
- Sjabbat in Israël: “motsé sjabbat”
- Van God gesproken
- Verwarring rond “Israël”
- Vroegchristelijke beeldvorming
- Wie is toch deze?
- Zes weken de tijd voor F.W. Marquardt....
- Zoek vrede en jaag haar na (Psalm 34:15)
- Overige (15) Invouwen
-
Land Israël
- 25 vragen over Israël en het Midden-Oosten
- Archeologie en geloof
- De Gouden Stad
- De hand van Mirjam
- De Menora voor de Knesset
- Een herinnering
- Een Joodse of een Israëlische staat?
- Gedenk de sjabbat en de zondag...
- Heilig(e) land lopers ?
- Het Volk van het Boek
- Jeruzalem, voor ik jou vergeet...
- Naar de toekomst
- Nes Ammim, christelijk dorp in Israël
- Neve Sjalom/ Wahat al – Salam: Oase van Vrede
- Onafhankelijkheidsdag in Israël (1998)
- Opdat wij niet vergeten
- Sjabbat in Israël: 'kabbalat sjabbat'
- Studeren in een oelpan
- Vredeswerk in Israël
- Vredeswerk in Israël
- Yad Vashem
- Overige (6) Invouwen
-
Meditatief
-
Recensies
- 'Joden en woorden' en 'Geschiedenis van de Joden'
- Abraham / Ibrahim
- Avinoe - het Onze Vader een joods gebed
- Christelijk spreken over God
- De Reformatie, het Oude Testament en de Joden
- De zonen van Korach
- Een gebroken wereld heel maken
- Fragmenten uit de Bijbel, vanuit Joodse beleving verbeeld en toegelicht
- Het Nieuwe Testament en de Talmud | Salomon Jacob Moscoviter (1827-1912)
- Hoe Joods wil je het hebben?
- Joden in Suriname
- Jodenhaat, Leven op de Westoever, Herinneringen
- Luther
- Managen met Mozes
- Omgaan met de bijbel
- Ontwakend Jodendom
- Parels van Wijsheid
- Tora - de vijf boeken van Mozes
- Tora lezen
- Via de rabbijnen naar het Nieuwe Testament
- Zijn bloed zij over ons ... (Mattheüs 27: 25)
- Overige (6) Invouwen
-
Reisverslagen
Geboren onder een goed gesternte
De wijzen wisten genoeg af van het gesternte waaronder Jezus geboren was om er een lange reis voor over te hebben, vanuit Babel (of verder Oost) naar Bethlehem. Astrologen waren het en toen was astrologie serieuze wetenschap. De ster die je geboorte beheerst zegt veel over je verdere leven, wat je bent en wat je wordt, zo dacht men.
De ster: een planeet of een sterrenbeeld, daar waren verschillende ideeën over, maar in het Aramees heet het allebei mazzal. Vandaar de wens ‘mazzel tov’ dus: een goed gesternte, dat brengt geluk.
Een probleem was wel dat het systeem niet erg goed klopte, en vooral dat voor de vrijheid van de mens geen ruimte was. Wie onder Mercurius geboren wordt is een geleerde of een handelaar of een dief, zei men. Maar moet dat? Ben je zelf nog verantwoordelijk voor je keuzes, als je lot zo vastligt? In het Talmoedtractaat Sjabbat (156a) discussiëren de rabbi’s erover: is Israël ook gebonden door die invloeden van de sterren? Ze wijzen dat af: als een Israëliet gerechtigheid doet, dan hebben de sterren geen macht over hem.
En ze vertellen van de dochter van Rabbi Akiva: een waarzegger voorspelt haar dat een slang haar op haar bruiloft zal doden, dat staat in de sterren. Maar bij het kleden steekt ze een speld in de muur en doodt toevallig de slang. Waarom ontkomt ze zo aan haar lot?
Omdat ze een bedelaar haar portie heeft gegeven. Barmhartigheid is meer dan het lot, en de rabbi’s citeren Spreuken 10:2 ‘rechtvaardigheid redt van de dood’.
De vraag is nog steeds actueel: in hoeverre word ik bepaald door de omstandigheden, door mijn lot of mijn milieu? Het antwoord blijft ook actueel: je kunt altijd kiezen, wat je binnen de gegeven ruimte doet, en het maakt heel veel uit hoe je kiest. Wie kiest voor Tora, kiest voor leven. Wie kiest voor horen en doen van gerechtigheid, dat is zorg voor de naaste, die groeit tot mens, beeld van God, en Jezus is daarin ons grote voorbeeld.
Wybrand Ganzevoort
gepubliceerd 2006