Wie schrijft onze geschiedenis?
– het verborgen archief van het getto van Warschau – *) De Joodse historicus Emanuel Ringelblum besloot de geschiedenis van het getto van Warschau en van de Joodse gemeenschappen in de provincie vast te leggen voor het nageslacht. Aangrijpende berichten van de inzet van vooral de vrouwen en de ontroerende verhalen van het leed van […]
De zonen van Korach
In Numeri 16 komt Korach in opstand tegen Mozes, en daar zegt hij (vs 4): Deze vergadering, allen zijn zij heilig. Avraham Burg in zijn aangrijpende boek De Holocaust is voorbij herkent daarin een diepgaand verschil van inzicht: Israël is heilig, volk van God, maar automatisch? Zij wel en anderen niet? Voor Korach is dat […]
Onopgeefbaar verbonden met het volk Israël
De eigen betekenis van Israël Het heeft heel lang geduurd voor er in de kerk enig besef ontstond dat de verworteling met het volk Israël méér is dan alleen maar iets uit de geschiedenis. Kort na het ontstaan van de kerk is een losmakingsproces begonnen, waarbij Israël steeds meer op de achtergrond kwam. De gedachte […]
Ook Stolpersteine in Utrecht
Waarom “Stolpersteine”, struikelstenen, aanleggen? Stenen waarover we kunnen struikelen, niet letterlijk maar wel figuurlijk. Ze herinneren aan de zes miljoen Joden die in de Tweede Wereldoorlog door de Nazi’s zijn uitgemoord. Het zijn keien van 10x10x10 cm, bedekt met een messing plaatje waarin naam en geboortedatum gegraveerd is van de persoon die met deze Stolperstein […]
Melaats!
Een marskramer kwam in het dorp waar rabbi Jannai woonde, en verkondigde dat hij Water des Levens te koop had. Rabbi Jannai vroeg hem geïnteresseerd: “Kom binnen, laat me het zien.” De kramer haalde een psalmboek te voorschijn en wees hem op Psalm 34 vs 12vv: ”Kom kinderen, luister naar mij, ik leer je ontzag […]
Bekentenis
We horen de laatste tijd van mensen die een misdaad bekennen die ze niet gepleegd hebben en daarop zonder verder bewijs zijn veroordeeld. Dat zou onder het Talmoedisch recht niet kunnen gebeuren. Het systeem dat de Joodse geleerden uitgewerkt hebben baseert zich op de tekst Deut 19,15: op de verklaring van twee of drie getuigen […]
Verwarring rond “Israël”
Het begrip “Israël” kent een aantal betekenissen. Volgens een synodale handreiking uit 1995 is het een volk, een land, en een staat. Wie dit hoort, denkt dat het volk Israël in het land Israël woont en daar de staat Israël vormt. Het merkwaardige is, dat ‘het volk Israël’ een bijbels begrip is dat door christenen […]
Ritueel slachten: dieronvriendelijk?
Kun je een dier slachten op een nette manier? Helpt het als dieren eerst verdoofd worden? Is het vlees dan nog koosjer? Het uitgangspunt is duidelijk: Dieren moeten zo fatsoenlijk mogelijk behandeld worden, en als je ze wilt slachten, dan moet dat zo snel en pijnloos mogelijk. Dat is volledig in lijn met de Joodse […]
Nieuwe maan
Voor de christelijke feestkalender lijkt de maan niet zo belangrijk. Toch wordt de datum van Pasen bepaald door de maanstand: de eerste zondag na volle maan na het begin van de lente. Pinksteren is 50 dagen later en wordt dus indirect door de maanstand bepaald, evenals Hemelvaartsdag. Voor Joden ligt dat anders: de nieuwe maan […]
Recht en Gerechtigheid
Dat is niet helemaal hetzelfde. In het tractaat Sanhedrin wordt daarover dit verteld: Op een dag hield een rechter zitting. Twee mannen kwamen voor hem. Een rijke man zei: “Deze heeft geleend van mij, en hij moet het teruggeven.” De arme antwoordde: “Het is waar, ik heb geleend, ik hoor het terug te geven. Maar […]