Chanoeka
Ieder jaar wordt in december het Joodse Chanoekafeest gevierd. Het feest herinnert aan de her-inwijding van de Tempel in het jaar 165 voor de gewone jaartelling (Chanoeka = inwijding). Die her-inwijding was noodzakelijk geworden. De Grieks-Syrische koning Antiochus IV Epiphanes had namelijk de Tempel laten ontwijden door er zwijnen te offeren aan de Griekse oppergod […]
Jubileum
Tweehonderd jaar geleden kreeg het Koninkrijk der Nederlanden vorm. Na de Franse tijd moest allerlei opnieuw geregeld worden. Ook op godsdienstig gebied: de Gereformeerde Kerk van vroeger werd de Nederlands Hervormde Kerk en kreeg in 1816 een Algemeen Reglement, in plaats van de Dordtse Kerkorde. En voor de Joden werd een Israëlitisch Kerkgenootschap opgericht, op […]
Jom Hasjoa (1)
In Nederland gedenken we de Tweede Wereldoorlog op 4 mei. Op de Joodse kalender staat ook zo’n dag: Jom Hasjoa, de dag van de vernietiging. Men herdenkt dan de Jodenvervolging, maar ook het verzet ertegen, en daarvan is de opstand in het Getto van Warschau het bekendste voorbeeld. Die opstand begon op 19 april 1943, […]
Het Lied aan de Zee
Als de Israëlieten door de Rode Zee zijn getrokken, dan zingen ze een lied (Ex 15). ‘Zing de HEER, want Hij is hoog verheven, het paard en zijn ruiter stortte Hij in zee’. Zij zijn bevrijd, maar dat kostte wel vele Egyptenaren de dood. R. Samuel ben Nachman vertelt: Na de doortocht door de zee […]
Ruth
Het Bijbelboek Ruth leest bijna als een sprookje. Maar het is ook de basis voor praktisch Jodendom. Regels voor de overgang naar het Jodendom vinden hier hun oorsprong. En een deel van het Joodse familierecht is op dit boek gebaseerd. Ruth geldt in de Joodse traditie als de eerste vrouwelijke proseliet. Zij kwam ervoor uit […]
Hoe lang nog?
Vele jaren geleden leerde ik in Israël een fundamentele waarheid, die ik nooit vergeten zal: “Juridisch bestaat een volk zonder staat niet. Het kan zich niet verdedigen, het kan zich nergens op beroepen.“ Dit zei Miriam Novitch, curator van het Museum van de Gettostrijders, buur van Nes Ammim. Ze sprak over de Joden en de […]
Jahrzeit; de verjaardag van het overlijden
In het Jodendom is het gebruikelijk dat men op de sterfdag van een dierbare (de Jahrzeit) Kaddiesj zegt zowel thuis als in de sjoel (synagoge). Kaddiesj is een lofgebed en heeft een wonderlijke kracht. Als er één band is die sterk genoeg kan zijn om hemel en aarde te verbinden, dan is dat het Kaddiesj. […]
Toe bisj’vat, ‘het nieuwjaar voor de bomen’
Op de Joodse kalender staat op de 15e dag van de maand Sjevat, die dit jaar valt op 4 februari 2015, een bijzondere dag: Toe bisj’vat, ook wel genoemd ‘het nieuwjaar voor de bomen’. Deze dag was van oorsprong van belang voor de toepassing van de wetten over het afdragen van oogst aan de Tempel. […]
Zonen van Haman
Omdat de Joodse kalender en onze (gregoriaanse) kalender van verschillende systemen uitgaan, vallen de Joodse feesten nooit op een vaste gregoriaanse datum. Het Poeriemfeest is altijd op 14 adar, precies een maand voor Pesach. Maar wanneer is dat op onze kalender? Veel websites van Joodse organisaties hebben een Joodse kalender. Ik keek bij www.aish.com. Poeriem […]
Vrijheid als opdracht
Dit jaar vieren we voor de 70ste keer de bevrijding van Nederland. In de oorlogsjaren daarvoor, onder de bezetting, hebben we geleerd hoe belangrijk vrijheid is. Ieder jaar staan we erbij stil op 4 en 5 mei, om de slachtoffers te gedenken en om ons te bezinnen op de vrijheid. Want vrijheid is niet gemakkelijk. […]