De Mystieke Molen
Christelijke beeldtaal ─ als koren op onze molen óf als een molensteen om onze nek… Zomaar, tijdens een vakantie in Frans Bourgondië, kwam ik iets tegen dat me raakte. In de Magdalenakerk van Vézelay hielden de gebeeldhouwde voorstellingen op de zuilkapitelen me behoorlijk bezig: de voorstelling van de mystieke molen. Een prachtig kunstwerk, van middeleeuwse […]
Een unieke rol
De Utrechtse Liberaal Joodse Gemeente was een gemeente zonder synagoge. In 2004 nam zij de gerenoveerde synagoge van het voormalige Centraal Israëlitisch Weeshuis in gebruik. Men had één eigen Tora-rol, en leende een tweede afkomstig uit een synagoge zonder gemeente… Voor een goed verloop van een synagoge-dienst zijn drie Tora-rollen, handgeschreven op perkament, gewenst. Het […]
Vroegchristelijke beeldvorming
Handelingen beschrijft de apostelen, vooral Petrus en Paulus, bezig met het stichten van gemeenten, Petrus wervend onder Joden, Paulus onder heidenen. Er komen zodoende twee soorten gemeenten, Joods–christelijke en heiden–christelijke. In Handelingen blijkt veel goede wil nodig om het conflicten tussen die twee tot een vreedzame oplossing te brengen. Na de Joodse opstand tegen de […]
Zuurdesem
Het is straks weer Pesach, dit jaar op 20 april. Dan vieren de Joden het feest van de Bevrijding, de Uittocht uit Egypte. Ze vieren dan ook het Feest van de Matses, het ongezuurde brood. Het ene een feest van gedenken, het andere een feest van het begin van de oogst. Die twee feesten zijn […]
Respect
Soms ervaar je dat er zeker niet overal respect voor elkaar bestaat. We werden daar onlangs duidelijk op gewezen bij een bezoek aan Barcelona. Daar staat de machtige kathedraal uit de 14e eeuw en niet zo ver daar vandaan bevindt zich de oudste synagoge van Barcelona uit de 13e eeuw. Tegenover de grootsheid, de pracht […]
Een synagoge in Marokko
Marokko is een prachtig land, exotisch en vriendelijk, vlakbij Europa en bijna onbekend. We waren er op vakantie; we zagen daar schitterend gedecoreerde gebouwen en vervallen krotten, grote luxe naast schrijnende armoede, woeste lege gebieden en stukken met rijke plantengroei. We zagen er ook tekenen van Joodse aanwezigheid. Die blijkt ver terug te gaan, minstens […]
Voetstappen in het verleden
Onder deze titel organiseerde rabbijn Lody van de Kamp in september 2008 een reis naar Polen. Het betrof de wereld van het Oost-Europese Jodendom, met een bezoek aan de vernietigingskampen: Gross-Rosen, Auschwitz en Belzec. Ik was meteen geïnteresseerd, mijn kinderen begrepen het niet erg: wat doe je jezelf aan? Inderdaad, er gaat heel wat door […]
Een geschiedenis apart
“Marhaba – er is veel ruimte voor je”, zegt men in Marokko. Dat blijkt een heel oude Berber-traditie te zijn. De Berbers zijn de oorspronkelijke bevolking van wat nu Marokko heet. Het moet een vriendelijk, gastvrij volk geweest zijn, want inderdaad, iedereen was welkom. Velen, vooral handelaren, hebben zich er dan ook gevestigd. Onder anderen […]
Het Joodse verleden van Recife
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog, en daarna, streden de Nederlanden op zee tegen Spanje en Portugal, om de heerschappij over winstgevende koloniën en handelsroutes. Het lukte de West-Indische Compagnie in 1624 zich te nestelen op de noordoostelijke kust van Brazilië, sinds 1500 in Portugese handen. In 1637 werd Johan Maurits van Nassau-Siegen als gouverneur-generaal aangesteld. Hij […]
Verzoening met Esau
Ieder jaar in december zijn in de synagoge de verhalen rond Jakob aan de orde, en wij kennen ze, ze worden graag aan de kinderen verteld. Het bedrog, de vlucht, de dienst bij Laban, de vrouwen en kinderen, de terugkeer, de worsteling bij Pniël, en de verzoening met Esau. Als wij in de kerk dat […]