Joods-Christelijke Dialoog

Genesis 29: 23, 25-26 - Lukas de Groote

Deze bijdrage van Lukas de Groote verscheen eerder in Stethoscoop op Genesis, uitgegeven door de stichting Amphora Books, 2010.

Jakob bedrogen.

De NBV vertaalt deze verzen zo:
Toen de avond was gevallen bracht hij (Laban) zijn dochter Lea bij Jakob, en Jakob sliep met haar.
’s Morgens ontdekte Jakob dat het Lea was met wie hij had geslapen. ‘Hoe hebt u mij dit kunnen aandoen!’ wierp hij Laban voor. ‘Ik heb toch om Rachel bij u gewerkt? Waarom hebt u me zo bedrogen!’.
Laban antwoordde: ‘Het is hier niet de gewoonte om de jongste voor de oudste uit te huwelijken.

De Herziene Naardense Bijbel heeft:
In de avondschemer geschiedt het : dan neemt hij (Laban) zijn dochter Lea en doet haar komen tot hem, en hij komt tot háár…
Het geschiedt in de ochtend: zie, het is Lea!- en hij zegt tot Laban: wat heb je me nu gedaan? Heb ik niet om Rachel bij je gediend?- Waarom heb je me dan bedrogen?
Laban zegt: dat wordt nooit zo gedaan op onze plek: de geringere weggeven vóór het aanschijn van de eerstelinge;

Van de dag van de bruiloft wordt geen verslag gedaan, maar, zelfs als de bruid gesluierd geweest zou zijn (en of dat in die tijd de gewoonte was is niet zeker), zou men Lea aan haar bijzondere ogen herkend hebben. Met andere woorden, Rachel zal overdag de bruid geweest zijn. Maar als het donker geworden is heeft Laban zijn dochters verwisseld. Volgens de schrijver heeft Laban dit gedaan, maar het kan natuurlijk niet zonder medeweten, en ook niet zonder instemming, van beide meisjes geweest zijn. Ook als Jakob met zijn bruid alleen is die nacht, heeft Lea blijkbaar haar mond gehouden over dit bedrog. Met andere woorden: Laban, Lea en Rachel hebben gezamenlijk dit bedrog gepleegd.
Wat is het motief van hen geweest? Laban verklaart dat de gewoonte van het land het niet toestond om een jongere dochter uit te huwelijken vóór de oudere.
Laban echter is er de man niet naar om hem zomaar op zijn woord te geloven. Het feit dat Rachel in vers 17 ‘mooi’ genoemd wordt, maar dat niets over haar maagdelijkheid gezegd wordt, voedt het vermoeden dat Laban (en zijn beide dochters) weet dat de ochtend na de eerste huwelijksnacht het bewijs van Rachels maagdelijkheid niet geleverd kan worden. In Deuteronomium 22:17 staat dat bloed aan het laken een bewijs is van de maagdelijkheid van het meisje. En dan zou Jakob het huwelijk ongeldig kunnen laten verklaren, en dus het loon van zeven jaar werken kunnen opeisen.

N.B.: Dat bij de ontmaagding van een meisje bloed zou moeten vloeien is een wijd verbreid misverstand!

Toelichting

Hieronder toelichtingen op de zondagslezingen voor de komende 4 weken.