Deze bijdrage van Lukas de Groote verscheen eerder in Stethoscoop op Genesis, uitgegeven door de stichting Amphora Books, 2010.
Genesis 22. Omgekeerd bewijs
In bijbelverhalen is het zo dat mensen of dingen die overbodig lijken, juist een onmisbare functie hebben. Iets wat ogenschijnlijk weggelaten kan worden, krijgt daardoor juist een prominente plaats in het verhaal.
Als men het verhaal over de binding van Izaäk in Genesis 22 leest, valt op dat er naast de twee menselijke hoofdpersonen, de actieve Abraham en de passieve Izaäk, nog twee personen genoemd worden, namelijk ‘de twee jongens’.
Als men deze figuren weg zou laten zou het hele verhaal ongewijzigd blijven. Ja, misschien zelfs aan kracht winnen. Deze twee figuren spelen in het verhaal geen enkele rol, zoals blijkt uit het volgende: Abraham neemt ze mee (vers 3), Abraham laat ze onder aan de berg staan met de ezel (vers 5), en Abraham keert bij hen terug (vers 19).
De vraag is: welke rol spelen deze twee jongens in het verhaal. Ze moeten namelijk voor Abraham toch erg belangrijk zijn, want in vers 3 staat dat Abraham hen met zich mee nam. En daarna staat er pas dat hij Izaäk zijn zoon nam. (De NBV ‘corrigeert’ dit door ‘met zich’ op Izaäk te laten slaan, wat logisch geweest zijn). Hierdoor lijken ze voor Abraham zelfs belangrijker te zijn dan Izaäk.
Wie worden aangeduid met het woord ‘knapen’?
In vers 3 zijn het er twee, in vers 5 wordt geen aantal genoemd, maar opnieuw lijken dit de twee te zijn uit vers 3, want Izaäk wordt afzonderlijk ‘knaap’ genoemd. (In vertalingen wordt vaak onjuist een verschillend woord gebruikt voor de (twee) knapen en de ene knaap).
In vers 12 zegt de engel van de Heer dat Abraham ‘de knaap’ beslist niets mag aandoen. Hier wordt met opnieuw met ‘knaap’ Izaäk bedoeld.
In vers 19 kan volgens mij met ‘de knapen’ de twee bedoeld zijn, samen met de ene knaap Izaäk. Want daarna gaan zij ‘tezamen’, zoals Abraham en Izaäk in vers 6 en 8 al ‘tezamen’ gingen.
Mijn conclusie is dan ook dat de twee knapen voor Abraham minstens net zo belangrijk zijn voor Abraham als zijn zoon Izaäk: het nageslacht van Izaäk, Jakob en Ezau. Trouwens deze twee worden in Genesis 25:27 ‘knapen’ genoemd (net als Jozefs zonen in Genesis 48:16). En aan het eind van dit hoofdstuk, in vers 23 wordt de naam van hun toekomstige moeder, Rebekka, genoemd.
